Tarih

Kahramanlar Ülkesi: Türkistan

Bu topraklarda Abülhayır Han, Rabia (Rebekah ) Sultan Begüm , Jolbarıs (Yolbars) Han, Eşim Han, Ondan sultan (Şığay han’ın oğlu ), Ablay Han, Kazıbek ve diğer ulularımız Türbeleri bulunmaktadır. Türkistan, doğu tarihinde her zaman önemli olan bir şehirdi. Kazakistan ve Türkistan’ın kültür merkezidir. X yüzyıl kayıtlarına göre Türkistan yerine Yessi (Яссы) ve Şavgar (шавғар) şehri olarak adlandırılmaktaydı. Türkistan ise Orta Asya’nın tamamına verilen bir isimdir. Sovyet döneminde Yessi yerine Türkistan adı bilinçli bir şekilde değiştirilmiştir. «Türk» kelimesi  kahramanlık, yiğitlik anlamına gelir. «Stan» ise  Farsça ülke ya da halkları biriktirmek anlamına gelmektedir. Türkistan şehrini kahramanlar ülkesi diye de söyleyebiliriz. Tarihi kaynaklarda 8. Yüzyıla kadar Yessi Batı Türk Kağanlığı, Türkeş ve Karluk Devletleri sınırları  içindeydi. Daha sonra  Oğuz,  Karluk ve Araplara başkentlik yapmıştır. Aynı zamanda 16-18 yüzyıllarda Kazak Hanlığı’nın başkenti olarak seçilmiştir. Bu topraklarda Abülhayır Han, Rabia (Rebekah ) Sultan Begüm, Jolbarıs Han, Eşim han , Ondan sultan (Şığay han’ın oğlu), Ablay Han, Kazibek ve diğer ünlü şahsiyetler bu bölgede yaşadı.

Bu şehrin tarihinde Kasım Han’ın da ayrı bir yeri vardır. Nogayların savaşlardan yenik çıkması, Kazak askerlerini bu durum sürekli rahatsız etmekteydi. Ama bu sadece bir başlangıçtı. Bu olaydan sonra Kasım Han kendi askerlerini yeniden sefere  hazırlıyordu. Sultan’ın yaptığı eski hataları tekrar etmemek için gece gündüz durmaksızın çalışıyordu. Sultan’ın hatalarını düzeltmeye çalışıyordu. Öncelikle de askeri yönetmeyen, layık olmayan başçıları (yöneticileri) görevden aldı ve yerine askeri disipline sahip, eğitimli askerleri halk arasından tanıdığı askerleri komutan olarak atadı. Sultan, düşmanların hızlı bir şekilde kazanacağı şehirleri kendi akraba kardeşleri yönetmesinin merkezi bir yönetim kurmak için doğru olduğunu düşünüyordu. Örneğin, Sozak bölgesini ve çevresini kardeşi Mahmut Sultan idaresi altına verdi. Kışın soğuk günlerin birinde. Beklemedik bir haber geldi. Muhammed Şaybani Han, Nogaylara ait olan Sır nehri etrafındaki yerleri almak için tekrar dönmüştü. Sinirlenen Mahmut Sultan kendi askerleriyle onlara karşı saldırıya geçti. Düşmanların sayısının çok olması ve sert soğuk olması nediyle Mahmut Sultan yardım istemek zorunda kaldı. Burunduk va Kasım Han bu kötü haberi duyunca sert ve keskin soğuğa bakmadan aceleyle  yardıma koştular. Savaş Sozak ve Sığanak şehirleri ortasında başlandı. Savaş yenilgiyle sonuçlanmak üzereydi. Kasım Han sinirlenerek askeri komutayı kendi üzerine aldı ve orduyu komuta etti. Savaş durum savaşın gidişatını değiştirdi. Şaybani Han’ın askerleri Güney Kazakistan terk etmek zorunda kaldı. Zafere ulaştıktan sonra eve dönerken Şaybanilerin Otokar, Yessi (Türkistan ), Safran, Sığanak  şehirlerini elde geçirdiği hakkındaki kötü haberler gelmeye başladı. Mahmut Han askerlerine Şaybanilerin elde ettiği şehirleri tekrar almasını buyurdu.Bu kanlı savaş üç yıl sürdü. Sonunda Türkistan etrafındaki bütün şehirler Kazakların eline geçti.

Türkistan Kazak Hanlığı’na dahil edildikten sonra  Orta Sir Derya alanının büyük şehri olarak seçildi. Ayrıca bölgenin en büyük ticaret  merkezi haline geldi. O zamanlar komşu ülkelerden Kazak Hanlığı’na gelen Büyükelçiliği burada karşılıyordu.Türkistan’da Kazak Hanlığı yöneticilerin toplantıları sadece burada yapılmaktaydı. Düzenlenen kurultaylar ise devletin çeşitli bölgelerinde yapılmaktaydı.  Ancak  devletin genel sistematik toplantıları sadece Türkistan’da gerçekleştiriliyordu.

Aktaran: Dilafruz Khasanova

Kaynak: e-history.kz

bilimdili

Yorumla

Yorum yazmak için buraya tıklayın...