Tarih

Zhangsun Sheng ve Türkler “Türkler Bölünüyor” – II

Zhangsun-sheng
Zhangsun-sheng
Çinli Diplomat Zhangsun Sheng ve Türkler I

581 yılına girildiğinde Yang Jian tahta geçtikten Sui Hanedanlığı’nın kurulduğunu duyurur ve imparator unvanını alarak adı Sui Wen Di (Sui İmparatoru Ven) olarak değişir. Sui Wendi’nin kuzeyde

Sui İmparatoru Ven (Sui Wendi)

bulunan Türk Kağanlığı ile ilişkileri geliştirmek adına gönderdiği hediyelere Işbara Kağan, eşi Qian Jin’in Zhou ailesine mensup olduğundan dolayı kabul etmemiş Eski Kuzey Qi Hanedanlığı’nın (Çi) Ying Eyaleti tudunu Gao Baoning ile birlikte güç birliği yaparak Linyü Geçidi’ni zapt eder; bu hareketin ardından diğer Türk boyları ile anlaşarak Sui Hanedanlığı’nı fethetmek için hazırlıklar başlatır. Bu haberi alan Sui Wendi, endişeye kapılarak kuzeydeki Çin Seddi’nin güçlendirilmesi için emir verir ve kuzey bölgelerdeki askeri birliklerin kapasitesini arttırır. Kuzeydeki eyaletlerin beylerine savunmaya geçmelerini emreder.

Türkler bölünüyor
Sui Dönemi Haritası – Türkler bölünüyor

Işbara, Tarduş, Apa ve Töles arasındaki husumetten gerektiğince haberdar olan Zhangsun Sheng, “kağan” unvanı taşıyan bu dört güçlü beylerin arasındaki muhtemel kuvvetler ayrışmasını ve bunu avantaj olarak kullanabileceklerini Sui Wendi’ye aktarır, bu plan Ven tarafından kabul edilir. Planı hayata geçirmek için Sui Wendi, Tarduş Kağan’a bir heyet ve heyetle birlikte ona karşı hürmetini tasfir eden Kurt Başlı Sancak hediye eder. Bu nazik davranışa karşılık olarak Tarduş elçilerini Sui Wendi’ye ziyaret için gönderir. Sui Wendi Tarduş’nun elçilerini Işbara’nın elçilerinden önce kabul eder. Bu olaydan sonra Tarduş ile Işbara’nın arası çokça açılır. Bunun yanısıra Sui Wendi, Xi (Şi) ve Kıtay kabilelerine yüklü bir hazine göndererek onlardan Çoluh ile iyi ilişkiler kurmalarını ve Sui Hanedanlığı’nın propagandasını yapmalarını arzu eder. Bu şekilde dört çatı altında bulunan Türklerin arasındaki husumeti arttırarak Işbara’nın ayaklanmasını sağlar.

İmparatorluğun ikinci yılının 2. Ayında (582) Sui Wendi güneyde fetih hareketlerine katılmak için hazırlıkta bulunan ordusunu geri çağırarak kuzeye konuşlatır. Bir süre sonra da Türk Ordusu Sui sınırına girer ve bu şekilde Sui ile Türkler arasındaki sıcak savaş başlar.

Yarım yıl süren bu savaşlardan galip gelen Türk birliklerinin başında bulunan Işbara’nın güneye doğru ilerlemek isteğine Tarduş karşı gelir. Anlaşmazlık sonucunda Tarduş birliklerini geri çeker. Tam bu sırada Zhang Sunsheng da devreye girerek Işbara’nın yeğeni Yankan’ın ağzından Tieleler’in Türklere karşı ayaklanacağını ve merkeze saldıracağını Işbara’ya aktarmıştır. Bu haberi alır almaz Işbara birliklerini geri çekmiştir.

Bir sonraki yıl tekrar saldırıya geçen Türk kuvvetleri Sui ordusunun direnciyle karşılaşmış hatta Apa Kağan’ın ordusu yenilmiştir. Zhangsun Sheng yine devreye girerek Apa’ya elçi gönderir. Bu ziyarette Işbara’ya karşı Apa’yı dedikodular ile doldurur. Apa Kağan, daha önce Işbara ile ayrılık yaşayan Tarduş ile işbirliğine girerek Sui Hanedanlığı ile iyi ilişkiler geliştirmek istediğini Zhangsun Sheng’a bildirir.

Bu sırada henüz bir seri savaştan yenilgi almış ve çöle doğru geri çekilmişti. Apa Kağan’ın kendisine karşı olan tutumunu duyar duymaz, birliklerini toplayarak kuzeydeki Apa Kağan’ın merkezine saldırıya geçmiş ve hatta Apa Kağan’ın annesini öldürmüştür. Batıda bulunan Tarduş Kağan bu saldırının haberini aldığında Apa Kağan’ın seferde olduğunu biliyordu. Bundan dolayı Apa Kağan’a yüz binden fazla bir birlik göndererek doğuda bulunan Işbara’nın merkezine saldırarak Işbara’nın tüm birliğini dağıttı. Gücünden büyük bir güç kaybeden Işbara ise Sui Hanedanlığı’na bir elçi gönderterek imparatordan kendi hanımının soyadının imparatorun soyadı olan Yang’ı almasını ve onu kızı olarak kabul etmesini arzu ettiğinde imparator amacına çoktan ulaşmıştı. Bu isteği hemen kabul ederek Işbara ile akrabalık bağı kurdu.

Işbara 587 yılında öldüğünde yerine kardeşi Çoluh, Baga Kağan ismiyle ana otağa oturdu. Kağan olur olmaz batıya sefere çıkan Baga Kağan, 588 yılında sefer sırasında öldü. Yerine ise oğlu Tulan Kağan geçti.

Çinli Diplomat Zhangsun Sheng ve Türkler III - Türklerin Çöküşü Zhangsun Sheng ve Türkler Ölüm Kalım Savaşları - IV

Devamı için bilimdili.com’u takip etmeyi unutmayın.

Berkcan Yalçın

Ankara Üniversitesi Sinoloji ABD. (Çinîyat) mezunu. Bilimdili.com çevirmen ve yazarı. Şu anki ikamet yeri Pekin, ÇHC.

Yorumla

Yorum yazmak için buraya tıklayın...