CRISPR/Cas sistemi; memeli genlerine hedeflenmiş mutasyonların aktarıldığı bir sistemdir.
Sistem belirli hedef dizileri tanıyan CRISPR RNA’ları ve hedef DNA’yı kesen CAS proteinlerini içerir. Dna da mutasyon yaratan moleküllerden oluşmuştur. Cas9 adlı enzim ve rehber RNA. Cas9 adlı enzim; genomun belirli yerlerinden iki Dna ipliğini kesebilen bir makas görevi görür. Böylece Dna parçaları hem eklenebilir hem çıkarılabilir. Rehber Rna ise; Rna iskeletinin içindeki daha küçük Rna diziliminden oluşur. Cas9 un doğru yerleri kesmesini sağlar. Bu sistem şu anda en ucuz ve en güvenilir sistem olarak kullanılmaktadır.
CRISPR virüs ve plazmid gibi yabancı genetik yapılara karşı savunma mekanizması olarak bakterilerde keşfedilmiştir. Sistem ilk defa 2013 yılında iki araştırma grubu tarafından memeli hücrelerinde uygulanmıştır. Bu sistem kullanılarak bir hücrenin geninde değişiklikler yapılabilir.
CRISPR kullanarak bakteriler virüs Dna’sından parça çıkarıp virüsü tanıma ve savunmaya geçer.
Çok sayıda rahatsızlıkların tedavisinde kullanılabilir. Örneğin; kanser tedavisinde kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatabilme etkisi vardır. Yakın gelecekte CRISPR sisteminin genetik hastalıkların tedavisinde de kullanılabileceği düşünülmektedir.
Yorumla