Endüstri Kimya Tıp

Elektronik Sigara Geleneksel Sigaranın Alternatifi

Elektronik sigara kullanımı özellikle gençler arasında gün geçtikçe daha popüler hale geldi. Medyada geleneksel sigaranın ve hatta tütün ısıtma sistemlerinin daha güvenli bir alternatifi olarak tanıtılan elektronik sigara e-sigara, elektronik nikotin teslim sistemi ve kişisel buharlaştırıcı gibi değişik isimler alabiliyor. Değişik şekil ve tasarımlarda piyasaya sunulan e-sigaraları içmek için kullanılan, İngilizce buhar (vapor) kelimesinden gelen ayrı bir eylem de var: Vaping. Tanıtımı sigara kullanımını azaltıcı veya sigarayı bırakmaya yardımcı olarak yapılsa da, e-sigara kullanımı, yani vaping, sağlık açısından büyük riskler taşıyor.

   

Elektronik sigara sıvıları buharlaştırarak çalışıyor

Batarya vasıtasıyla çalışan e-sigaralar tütün yerine e-sıvı denen bir karışım kullanıyor. E-sıvı içeriğinde genellikle bir petrol yağı türevi olan propilen glikol, bitkisel yağlardan elde edilen ve genellikle kişisel bakım ürünlerinde kullanılan gliserin, nikotin, su, etanol, tatlandırıcılar ve diğer bazı katkı maddeleri bulunuyor. Bu sıvı e-sigarayla 200-300 derece santigrata ısıtılarak buhar haline getiriliyor ve ciğerlere solunum yolu vasıtasıyla çekilebiliyor. Nikotin içermeyen e-sıvılar da bulunuyor ve üretici firmalar genellikle genç yaştaki bireyleri e-sigara kullanımına teşvik etmek için sakız, çikolata ve meyve gibi aromalar içeren e-sıvıları piyasaya sunuyor.

Geleneksel sigaraya kıyasla avantajları olabilir

E-sigara buharında sağlığa zararlı maddeler bulunsa da bunlar geleneksel sigara dumanında 6 ila 450 kat fazla tespit ediliyor. Ancak bu avantaj yeni nesil e-sigaralardaki yüksek voltaj kullanma seçeneği ile tersine dönebiliyor. E-sigaranın geleneksel sigaraya kıyasla sunduğu bir diğer olası avantaj ise pasif içiciliğin aynı derecede bir sorun teşkil etmemesi. Çevreye yayılan e-sigara buharının 10 kat az zehirli madde taşıdığı söyleniyor. Geleneksel sigaralara zıt olarak e-sigaralar kalp atış hızı, kan hücreleri, kandaki nikotin ve karbon monoksit seviyelerinde bir artışa neden olmuyor. Buna karşın vücuttaki genel nikotin artışı iki tip sigarada benzer seviyeler gösteriyor. E-sigaraların kartuşları uzun süre kullanılabildiği için de daha doğa dostu bir seçenek kabul ediliyor. Ancak geleneksel sigara içimindeki (örneğin bir tek sigara içip bitirmek) gibi bir süre belirlemesi olmadığı için e-sigarada bağımlılık riski daha yüksek olabiliyor.

   

Elektronik sigaranın sağlığa zararları yüksek

E-sigara buharından solunan maddeler arasında formaldehit, asetaldehit, akrolein, propanal, nikotin, aseton, o-metil-benzaldehit ve karsinojenik nitrozaminler gibi sağlığa zararlı maddeler bulunuyor. Hayvan deneylerinin sonuçları e-sigara kullanımının hücre zehirlenmesine, bazı zehirlerin yok edilmesindeki dengesizlik olarak tanımlayabileceğimiz oksidatif strese, iltihaplanmaya, astımla ilişkilendirilebilecek solunum yolu hassasiyeti artmasına, solunum yolunun yeniden şekillendirilmesine, sümük oluşumuna, hücre ölmesine ve ciğerlerdeki hava değişikliklerine yol açtığını gösteriyor. İnsan deneylerinden elde edilen bulgular ise kısa süreli e-sigara kullanımının yine oksidatif strese ve başta hava akış direncinde olmak üzere akciğer fonksiyonlarında değişimlere yol açtığına işaret ediyor. E-sigara kullanıcıları ağız ve boğaz kuruluğu, kuru öksürük, baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı ve solunum güçlüğü gibi durumlardan yakınabiliyorlar. E-sigaralar yaklaşık 10 senedir piyasada olduğundan uzun süreli kullanımının sağlığa etkileri henüz bilinmiyor. Ayrıca nikotin içermeyen e-sıvılar ve medyada oluşturulan cezbedici imaj nedeniyle 18 yaş altı gençlerde e-sigara denemiş olanların yüzdesi geleneksel sigaraları denemiş olanların yüzdesinden fazla olabiliyor. Bu da gençlerin sigara kullanımını alışkanlık haline getirmesinde ara basamak olabiliyor.

 

Kaynaklar:

Jankowski, M., Brozek, G., Lawson, J., Skoczynski, S., Zejda, J., 2017. E-smoking:
 Emerging public health problem? International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health 30(3):329–344 doi.org/10.13075/ijomeh.1896.01046

Conner, M., Grogan, S., Simms-Ellis, R., Flett, K., Sykes-Muskett, B., Cowap, L., Lawton, R., Armitage, C.J., Meads, D., Torgerson, C., West, R., Siddiqi, K., 2017. Do electronic cigarettes increase cigarette smoking in UK adolescents? Evidence from a 12-month prospective study. Tob Control 0:1–8. doi:10.1136/tobaccocontrol-2016-053539

Tulya Kavaklıoğlu

Moleküler Biyoloji ve Genetik mezunu, Sinirbilim mastırı, Hollanda'da araştırmacı (PhD), bilim iletişimi ve tiyatro tutkunu.

Yorumla

Yorum yazmak için buraya tıklayın...