Geleneksel Çin Resmi fırça kullanma yöntemiyle boyanır; siyah ve renkli mürekkepler ile renklendirilir. Şüençeng’da (Xuancheng) üretilen yüksek kaliteli bir tür parşömen kağıdı olan Şüen (Xuan) kağıdı üzerine yapılan Çin resim sanatı; Çin tıbbı ve tiyatrosu ile Çin için “Üç Büyük Kültürel Değer” olarak kabul edilir.
Geleneksel Çin resimlerinde insan figürleri, manzara ve çiçek-kuş resimleri olarak üç ana unsur işlenir. Savaşan Beylikler Dönemi’nde (M.Ö. 475-221) Çin resminde daha çok insan figürü resimleri ön plana çıkmış ve Tang Hanedanlığı’na kadar gelen 1000 yıllık süreç içerisinde insan figür resimleri büyük bir gelişim göstermiştir. İnsan figür resimleri ile Gu Kaycı (Gu Kaizhi) ve Vu Daozı (Wu Daozi) adlı ressamlar ön plana çıkmıştır.
Tarihi kayıtlara geçen ilk Çinli ressamlarından biri olan Gu Kaycı portre çalışmalarının yanı sıra tarihsel konulu resimlerle Taocu efsaneleri konu alan resimler de yapmış, ayrıca çeşitli metinlerin yer aldığı el rulolarını resimlemiştir. Kesinlik kazanmamış olmakla birlikte, günümüze ulaşan en erken rulo resmi örneklerinden Saraylı Hanımlara Ahlâk Dersleri (İngiliz Müzesi, Londra) adlı resmin sanatçıya ait olduğu sanılmaktadır.
Genç yaşta sarayda resmi bir görev alan Gu Kaycı’nın, döneminin çalkantılı siyasal yaşamı içinde kendini koruyabilmek için tuhaf ama zararsız bir kişiliğe büründüğü söylenir. Ancak keskin zekâsı ve canlılığıyla döneminin en ilginç ve popüler sanatçılarından biri olmayı başarmıştır. Sanatı, kişiliğinin bu yanından olduğu kadar, dönemin Taocu mistik düşünce sistemiyle yumuşamaya başlayan Konfüçyüsçülük’ün de etkilerini yansıtır. Gu Kaycı, Vimalakirti’nin Portresinde ünlü Budacı ermişi bütün özellikleriyle ustaca betimleyerek portre sanatında gerçekçi betimleme yönteminin öncüsü olmuştur.
Konfüçyüsçü öğretinin ağır bastığı Saraylı Hanımlara Ahlak Dersleriyle, gene sanatçıya atfedilen Çalışkan Kadınlarda geleneksel temaları işlemekle birlikte, kişilerin özelliklerini de ustaca yansıtmıştır. Bulut Teraslı Dağ Resmi Üzerine adlı denemesinde Taocu etkilerle yaptığı bir manzara resmini anlatmıştır. Aynı yazıdan sanatçının mavi, sülüğen kırmızısı ve moru dramatik bir etki yaratacak biçimde kullandığı anlaşılmaktadır. Çizgisel fırça vuruşları ritmik bir hareketlilikle canlılık kazanmıştır. Taocu bir şiir için yaptığı “Lo Irmağı Perisi” de (Freer Sanat Galerisi, Vaşington) Gu Kaycı’ya atfedilen resimler arasındadır.
Genellikle dağlar ve nehirlerin güzel tasvirleriyle karşılaştığımız manzara resimleri Çin (Qin) Hanedanlığı döneminde görülmeye başlar. Sui-Tang Hanedanlıkları döneminde ise diğer resim türlerinden ayrılarak başlı başına bir konu oluşturmuş; Song döneminde manzara resimleri altın çağını yaşamıştır. Li Sışün (Li Sixün), Fan Kuan ve Tang Yin manzara resimlerinin önde gelen ressamları olarak tarihte adlarını yazdırmışlardır.
Tang Yin, Çin sanat tarihinin en göze çarpan ressamlarından biridir. Şen Cou (Shen Zhou), Ven Cenmin (Wen Zhengming), ve Çiu Yin (Qiu Ying) ile birlikte Ming döneminin ‘4 usta’sından biridir.
Tang Yin, düşük gelirli bir ailenin oğlu idi. Ancak zekası ve çalışkanlığı sayesinde yaşadığı Sucou’da (Suzhou) zengin ve güçlü biri haline geldi.
Kaligrafide “işlek el yazısı” stili ile mükemmeliyete yaklaşmıştır. Şiirlerinde, Şen Cou ve Ven Cenmin gibi ustaların ilgilenmediği temalara dokunmuştur. Açgözlülük, hırs ve kıskançlık konularını ele almıştır. Çocukluğunda geçirmiş olduğu zorluklar ve mutsuzluk şiirlerine yansımıştır.
Manzara resimleri çizimleriyle bilinir. Resimlerinde genellikle açık renkler kullanmıştır. Egzotik tepeler ve ağaç resimleri ile dağların ve ağaçların arasından akan ırmak resimleri meşhurdur. Bunun yanı sıra güzel kadın figürlü resimler de yapmıştır.
Çiçek-kuş resimleri ise birçok çiçek, kuş, böcek ve su canlılarının resme dökülmesiyle ortaya çıkmış bir akımdır. Güney-Kuzey Hanedanlıkları döneminde görülmeye başlanan bu akım yine Song Hanedanlığı döneminde en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Çiçek-kuş resimlerinde Cu Da (Zhu Da), Bambu ağacı resimlerinde Cın Şie (Zhengxie), balık türü resimlerde ise Çi Bayşı (Qi Baishi) adlı ressamlar ekol olmuşlardır.
Geleneksel Çin Resmi teknik olarak; fırça kullanılarak ince işlemelerle süslenmiş gerçeğe yakın resimler (Gongbi) ve serbest stil (Şie Yi Hua [Xieyihua]) ikiye ayrılır. Bu resimler batı kültüründe ortaya çıkmış resimler ile benzerliğe sahip değildir. Batı kültüründeki resimler daha gerçekçi olup Çin resimleri biraz daha romantik yaklaşır resim sanatına. Çin resimlerinde şiirsellik ön planda kalır. Misal Şü Beyhong (Xü Beihong) adlı sanatçı “at” resimleriyle ünlüdür. Basit fırça darbeleriyle kağıt üzerinde ortaya çıkardığı at figürü mükemmel bir gerçekçiliğe sahiptir. Bir başka örnek ise serbest stil ressamlarından biri olan Çi Bayşı 他日相呼 (Ta ri xiang hu [Tr Okunuş: Ta rı şian hu]) adlı eserinde bir solucan için birbirleri ile dövüşen iki küçük civcivi çizmiştir. “Hiçbir şeyin farkında olmayan iki küçük çocuğun yalnızca bir yiyecek konusunda anlaşamaması” kompozisyonuna sahip bu eserde Çi Bayşı hayatın önemine vurgu yapıyor.
Geleneksel Çin resimlerine örnekler
Çin resminin ana hatları hayal gücüyle zenginleştirilmiştir. Fırça kullanım teknikleri değişken olup yoğun ve özgür betimlemelerin yanında detaylayıcı ve büyüleyici tarafları da bulunur.
Bir geleneksel Çin resmi eserinde batılı resimlere fark olarak resmin herhangi bir tarafında bir şiir ve bir mühür bulunur. Bu yüzden Çin resimlerinde şiir, yazı, resim ve mühür bir araya gelmiştir. Çin resim sanatı uzun yıllar önce atılımını yapmış ve dünya insanlarına önemli bir miras bırakmıştır.
Yorumla