Dil Psikoloji

Dil Ediniminde Kritik Dönem ve Ceni (Genie) Örneği

Küçük Ceni

Genie Wiley bulunduğunda 13 yaşındaydı. Katarakt dolayısıyla görüşünü yitirmiş annesi kocasına karşı çıkmaya korkmuş, susmayı tercih etmişti. Babası küçük kızı 13 yıl boyunca az ışık alan bir odada sandalyeye bağlı oturmak zorunda bıraktı. Ceni bu süre boyunca dile neredeyse hiç maruz kalmadı. Bulunduğunda 6 yaşındaki bir çocuk gibiydi. Suçlu babası mahkemeye çıkarılmadan önce intihar etti. Dilbilimciler Ceni’yi çalışmaya başlayacaklardı. Kritik dönem varsayımını onun üzerinde test edeceklerdi.

Dil ediniminde kritik dönem varsayımı belli bir yaşa kadar dile hiç maruz kalmayan çocukların hayatlarının geri kalanında hiçbir zaman dil öğrenemeyeceğini ortaya koyar. İlk dilini bu dönem geçtikten sonra öğrenen çocukların dil bilgisi ile alakalı sorunlar yaşadıkları sonradan görülecektir. Ceni vakası o kadar önemli bulunmuş olacak ki, hükümet bu konuyu araştırmaları için bilim adamlarından oluşan bir ekip kurmuştu.

Ceni çok meraklıydı, onun için yeni olan her nesnenin adını soruyor ve öğreniyordu. Dil becerilerinden sorumlu sistemlerin bulunduğu beynin arka kısmı Ceni hiç dile maruz kalmadığı için uyarılmamıştı ve gitgide küçülmüştü. Özetle Ceni’nin beyni dil için gerekli kapasiteye ulaşacak kadar gelişmemişti. Varsayıma göre Ceni artık dili tam anlamıyla hiç öğrenemeyecekti.

-Günümüz- Genie Wiley annesi olması muhtemel kişiyle birlikte

14 yaşına geldiğinde annesi Ceni’yi alarak eski evlerine döndü ancak Ceni ile ilgilenmekte yetersiz kaldığından o birkaç hafta sonra bakımevine yollandı. Bakımevinde ona yeterli psikolojik destek verilmedi ardından Ceni sürekli bir yerden diğerine taşındı. En sonunda Ceni, insanca yaşaması için koşullar sağlanmadığından ve deney faresi gibi davranıldığı gerekçesiyle bilim adamlarıyla görüşmesi yasaklanarak Los Encılıs (Los Angeles) yakınlarında bir yetişkin bakım evine bırakıldı. Ceni burada işaret dilini öğrendi ve işaret diliyle iletişim kurmakta.

-Günümüz- Genie Wiley annesi olması muhtemel kişiyle birlikte