Evren Kimya

Mars’ta Ölürsek Neler Olur?

"Marslı" filminden bir sahne

Bugün henüz Dünya’da yaşayan bir insanın yakın bir zamanda Mars’ta ölebileceği bir çağa girmiş durumdayız. Özel Mars One şirketi düzenledikleri Mars’a olan tek yönlü uçuş sonucunda yolcuların hayatlarının geri kalanının Mars’ta sürdüreceğini tahmin ediyor.

mars-1
SpaceX uzay aracının inişinin tasviri (Görsel: SpaceX)

Milyoner Elyon Mask (Elon Mus k) Mars’ta ölmek istediğini belirtti. Sahip olduğu SpaceX şirketinin Mask’ın Mars yolculuğunda Dünya’ya geri dönüş yolculuğunun planlamasına rağmen Mask ölüm riskinin çok yüksek olduğunu ve yolcunun Mars’a geri dönmemek üzere gittiğini söyledi. Kişioğlunun Mars’a yolculuğunun başarılı olması durumunda biliyoruz ki bazılarımızın hayatı orada son bulabilir.

Bu durum bir dönüm noktası olacaktır. Kişioğlu geçmişinde uzayda yalnızca üç kişi ölmüştür. Soyuz 11 görevinde bulunan kozmonotlar dönüş kapsülünün basıncının boşalmasıyla deniz seviyesinden 104 mil üzerinde hayatlarını kaybetmiştir. Cesetleri gömülme ya da yakılma gibi bir ritüel düzenlenmemiş ve başka gezegenlere parçaları gitmemiş Dünya-Uzay arası boşluğunda öylece kalakalmıştır.

Peki kişi Mars’ta ölürse neler gerçekleşir?

Kişi vücudu Mars’ın yüzeyinde çok uzun süre kalmasının ihtimali yüksektir. Dünya yüzeyinde kişinin ölümü sonrası vücudu hayatını devam ettirebilmeleri için hızlı hareket eden organik maddeler tarafından ayrıştırılarak yok olma durumuna geçer. Bunun tersine Mars’ta böyle bir biyolojik ortamın bulunmadığını biliyoruz.

mars-2
Mars tasviri – (Görsel: Doctorheredoctor)

Ölüm gerçekleştikten hemen sonra Dünya’dan Mars’a gönderilmiş bakteri tarafından vücut parçalanma evresine girecektir. Ölü vücut gün içerisinde ısının yeterli sıcaklığa ulaştığı Mars ekvatorunun dışında bir yerde bulunuyorsa bu süreç bir kaç saat alabilir. Mars’ın yalıtkan bir atmosfere sahip olmadığı için gezegenin ısısı hızlı bir şekilde düşer ve Dünya kutupları gecesinin soğukluğu Mars gecelerinde de hissedilir. Bunun sonucunda ceset soğuma durumuna geçerek bakterilerin çalışması engellenir ve yavaş yavaş mumyalanma sürecine girer.

Bu soğuklukla birlikte Dünya üzerinde görülemeyen organik bileşenleri ve bakterileri öldüren iyonlayıcı ışın süreci başlar. Yüksek ışınlar sonucunda organik bileşenlerin herhangi bir iz bırakmadan gaz haline dönüşmesi durumu Mars üzerinde herhangi bir organik yaşam kalıntılarına rastlamadığımızın geçerli bir yanıtıdır.

Bu ışınlar cesetten uzak tutulabildiğinde belki de Mars yüzeyinde ölüm gerçekleştiği andan itibaren 100 milyon yıl sonra cesedin kemikleri bulunabilir.

Mars’ta yaşam sürdürmek isteyen kişioğlu büyük ihtimalle cesetleri bu şekilde çevreye atmayacaktır. Bir ceset gömüldüğü takdirde yüzeyde yakaladığı korunma şartlarından daha büyük korunma şartlarına sahip olacak belki de daha soğuk ve kuru kalacaktır. Ayrıca radyasyon ışınlarına da maruz kalmayacaktır.

Cesedin yok edilebilmesi için Mars’ta bulunan kişioğlu cesedi yakma ya da hızlı ayrıştırma girişiminde bulunabilir. Mars One şirketi cesetlerin ayrıştırılması için ceset yakma yöntemini seçmiştir. Cesetleri yakmak için gereken iki kaynak olan oksijen ve yakıtın Mars üzerinde nasıl üretilebileceği konusunda çalışmalar başlatılmıştır. Fakat yerleşenler yakıt üretemese bile en azından ateşi besleyecek materyaller bulabilirler.

Diğer seçeneğin gerçekleşmesi daha düşük bir ihtimaldir. Uzay biyoetikçisi olan Sleyt (Slate): “Yaşayan kişilerin gübre ihtiyacını karşılamak için kendi vücutlarını kullanmak istemezler” diyerek bu seçeneğe ihtimal vermemiştir. Fakat bu seçenek de kişilerin aklındaki ilk seçeneklerden biri olarak kalmıştır.

mars-3
Mars’ın yüzeyi – (Görsel: NASA/JPL/Cornell)

Yarı-kalıcı Mars sakinlerinin yiyecek kalıntılarını yeni bitkilere geri dönüşümünü sağlamak için bir ayrıştırıcı sistem oluşturabilirler. Bu konuda astronotlar kendi idrarlarını içerek dünyasal tabuları yıktıkları göz önünde bulundurulabilir. Eğer ölüm konusundaki tabular da ortadan kaldırılırsa cesetler gömülmekten ziyade farklı bir ayrıştırma sistemi içerisine dahil edilebilirler.

Bunun yanı sıra Mars One şirketi Mars yolcularının ölüm hakkındaki beklentilerinin net olmadığını belirtti. NASA büyük bir olasılıkla astronotlar için hazırlanmış sistem kullanılabilir. Kris Hedfiyıld (Chris Hadfield) tarafından kaleme alınan “tesadüf” ya da zamanlı ölüm tezinde temel sorular konu alınır: ceset ve kokusu ile ne yapılmalıdır? Cesetler nasıl hızlı bir şekilde ayrıştırılabilir? Kişinin ailesi nasıl tespit edilebilir? PR takımı nasıl bir sorumluluk üstlenebilir?

Tabii ki bunun gibi konulardan önce asıl önemli nokta Mars’a ulaşmaktır. Fakat geleceği planlamak da makul karşılanmalıdır.

Yazar: Sarah Laskow
Çeviri: Berkcan Yalçın
Kaynak: www.atlasobscura.com

 

Berkcan Yalçın

Ankara Üniversitesi Sinoloji ABD. (Çinîyat) mezunu. Bilimdili.com çevirmen ve yazarı. Şu anki ikamet yeri Pekin, ÇHC.

Yorumla

Yorum yazmak için buraya tıklayın...