Bugün Nesli Tükenmekte Olan Türler Günü
Birleşmiş Milletler’in açıkladığı Biyoçeşitlilik raporu 1 milyon türün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu ortaya koyarken, bu yok oluşu tersine çevirmek bizlerin elinde…
Rakamlarla Rapordaki Temel İstatistikler
1. Genel
% 75: Karasal çevre insan eylemleri ile bugüne kadar “ciddi biçimde değiştirildi” (denizlerde % 66).
% 47: Küresel ekosistem göstergelerinin ve koşullarının tahmin edilen doğal taban hatlarına göre azaltılma oranı. Çoğu on yılda bir en az% 4 azalmaya devam ediyor.
% 15: 1980’den bu yana kişi başına küresel tüketimdeki artış oranı.
>% 85: 1700’de bulunan sulak alanlar 2000 yılında bu oranda kaybedildi. Sulak alanların kaybı şu anda, yüzde olarak, orman kaybından üç kat daha hızlı.
2. Bitki ve hayvan türlerinin popülasyonları ve çeşitleri
8 milyon: Dünya’daki tahmini toplam hayvan ve bitki türü sayısı (5.5 milyon böcek türü dahil)
Yaklaşık 1 milyon: Tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan tür sayısı. (Birkaç on yıl içinde).
>% 40: Nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan amfibi tür sayısı.
En az 680: 16. yüzyıldan beri insan eylemleriyle neslinin tükenmesine yol açan omurgalı türü.
+/- 10%: Nesli tükenme tehlikesi altındaki böcek türlerinin oranının tahmini.
% 30: Habitat kaybı ve bozulmasından kaynaklanan küresel karasal habitat bütünlüğündeki azalma oranı.
3. Gıda ve Tarım
% 300: 1970’ten beri gıda mahsulü üretimindeki artış.
% 23: Arazi bozulumu nedeniyle verimlilikte azalma görülen alan oranı.
+/-% 11: Yetersiz beslenen dünya nüfusu.
100 milyar dolar: OECD ülkelerinde (2015) çevreye potansiyel olarak zarar verebilecek tarıma verilen tahmini mali destek seviyesi.
4. Okyanuslar ve balık avcılığı
>% 55: Endüstriyel balıkçılık yapılan okyanus alanı oranı.
% 3-10: Yüzyılın sonunda sadece iklim değişikliği nedeniyle okyanusun net birincil üretimindeki öngörülen düşüş.
% 3-25: Düşük ve yüksek iklim ısınma senaryolarında sırasıyla yüzyılın sonuna kadar balık biyoçeşitliliğinde öngörülen düşüş oranı.
Yaklaşık % 33: Dünyanın 2011’deki yasadışı, rapor edilmemiş veya düzenlenmemiş balık avlanmasının tahmin edilen payı.
>% 10: 1970-2000 arasındaki dönümde, her on yılda deniz çayırlarındaki azalma oranı.
5. Ormanlar
% 45: 1970’den beri çiğ kereste üretiminde artış (2017’de 4 milyar metreküp)
% 50: Ormanları yok etme pahasına gerçekleşen tarımsal genişleme oranı.
% 50: 1990’lardan bu yana net orman kaybı oranındaki düşüş oranı. (Kereste veya tarımsal alan için yok edilenler hariç)
% 7: Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, bozulmamış ormanların (insan baskısı olmadan> 500 km2 km) 2000-2013 arasında azaltılması.
> 2 milyar: Birincil enerji ihtiyaçlarını karşılamak için odun kullanan insan sayısı.
6. Madencilik ve enerji
+/- 17.000: çoğunlukla 616 uluslararası şirket tarafından yönetilen büyük ölçekli maden sahası sayısı. (171 ülkede)
+/- 6.500: açık deniz petrol ve gaz okyanus madenciliği tesisi sayısı. (53 ülkede)
345 milyar ABD doları: Fosil yakıtlar için küresel sübvansiyonlar.
7. Kentleşme, kalkınma ve sosyoekonomik konular
>% 100: 1992’den beri kentsel alanlardaki büyüme oranı.
% 105: 1970’ten bu yana ülke ve bölgelerde eşit olmayan bir biçimde küresel insan nüfusunun artması (3.7’den 7.6 milyar’a)
> 1.000: 2002 ve 2013 yılları arasında öldürülen çevre aktivisti ve gazeteci sayısı.
8. Sağlık
+/- 821 milyon: Asya ve Afrika’da gıda güvencesizliği ile karşı karşıya olan insan sayısı.
% 40’ı: Küresel nüfusun yüzde 40’ının temiz ve güvenli içme suyuna erişimi yok.
>% 80: Arıtılmamış küresel atık su oranı.
300-400 milyon ton: Ağır metaller, solventler, toksik çamur ve her yıl dünyanın sularına atılan endüstriyel tesislerden kaynaklanan atık oranı.
10 kat: 1980’den beri plastik kirliliğinde artış oranı.
9. İklim değişikliği
1 santigrat derece: 2017 yılında, sanayi öncesi döneme göre ortalama küresel sıcaklık farkı.
> 3 mm: Son 20 yılda yıllık ortalama küresel deniz seviyesi artışı.
16-21 cm: 1900’den bu yana küresel ortalama deniz seviyesindeki artış.
% 40: 2009’dan 2013’e kadar turizmin karbon ayak izinde neden olduğu artış (4.5Gt karbondioksit) Toplam sera gazı emisyonlarının % 8’i turizmle ilgili ulaşım ve gıda tüketiminden kaynaklanıyor.
% 5: Tek başına küresel ısınmadan dolayı, 2°C sıcaklıkta nesli tükenme tehlikesi altındaki türlerin tahmini oranı. Küresel ısınmanın 1.5 ila 2 derece olması durumunda bile, karasal tür aralıklarının çoğunun büyük ölçüde azalması bekleniyor.
Yazı: Yalçın Dedeoğlu
