Evrensel Evrimcilik ve Kültürel Ekoloji

Kültür, insanın yaşamı boyunca edindiği bilgi olarak tanımlanır. Bu bilgiyi insanoğlu yapmış olduğu uyum çalışması ile kazanır. İnsan Ekolojisi, insan popülasyonunun çevresine alıştığı tüm mekanizmayı kapsar.

Bir toplum bilimci olan Hawley, 1930’larda insan ve çevreyi konu alan çalışmalara ‘insan çevre bilimi’ denmesini önermiştir. Çünkü hayvan çevre bilimcilerin çalışmaları, özellikle şehirlerde insan davranışlarına ilginç dürtüler sunduğunu farketmiştir.

Gerçek kültürlerden çok soyut olarak kültüre bakmak, kültürel gelişmenin gerçek sürecini aydınlatmaz. Bu düşünce kalıbı Julian Steward’a ait. Onun bu düşüncelerini temellinde şu var: Kültürel Ekoloji. Peki Kültürel Ekoloji nedir ve nasıl ortaya çıkmıştır? Doğal yaşam alanını kullanan topluluklarda doğal çevrenin gelişen siyasal ve toplumsal yapıların insanın varoluş davranışına büyük bir etkisi vardır olgusu, bu düşüncenin temelini oluşturur. Kültürel ekoloji, bir toplumun çevresine uyarlanma sürecinin incelenmesidir. Kültürel evrim ve çevresel uyum arasındaki ilişkidir.

Kültürel ekoloji, insanın kültürel evrimini açıklarken, fiziksel alan, biyolojik ortam, kültürel ortam içerisinde incelemeler yapmış ve yaşama odaklanmıştır.

Kültürel çevre bilimdeki çalışmaların çoğu değişen çevre kaynaklarının birey üzerindeki etkisi üzerine yoğunlaşmıştır. Kültürel yapıların doğa üzerine etkilerini doğanın da insan üzerindeki etkisi çift yönlü bir akış üzerindedir.

J. Steward’a göre kültürel ve sosyal evrim, sadece kültür, gelenek, görenek gibi kavramlar ile incelense de, insanın yaşadığı, ilişkide bulunduğu çevre ile etkileşimlerin de ele alınması gerekir. O, daha çok ‘Çizgisel Evrimi’ savunur. Ayrı ayrı toplumların kültürel gelişmeleri üzerine yoğunlaşır. Bunları karşılaştırır ve böylece düzenliliklerin keşfedilebileceğini savunur.

Benzer teknolojik çözümler üretmeye çalışan toplumların benzer sorunlar çözmeye çalıştığı düşüncesini ortaya koyar. Böylece ortaya iki şey çıkar: Benzer kültür ve benzer teknoloji.
Buna en güzel örnek yazıdır. Sümer ve Mısır’da hayatı kolaylaştırmak, bir sorunu çözmek adına yazı bulunmadı mı? Ong’a göre yazı bir teknolojidir. Hayatı kolaylaştıran bir teknoloji.

Evrensel evrim bağlamında Kültürel Ekoloji, insanın kültürel evrimini açıklarken, temeline teknolojiyi almış ve dış müdahalelere odaklanmıştır. Steward’a göre teknoloji ve çevre ayrı düşünülemez. Ayrıca oluşan kültürel farklılaşmaların birinci nedeni teknolojidir. İkinci gelişen kültürün özellikleri üçüncü ise fiziksel çevrenin unsurlarıdır.

1960’lardan sonra bu yaklaşımın evrensellik tutkusu nedeniyle başarısız olduğunu belirtse de Steward, insanın kültürel evrimini açıklarken, kültürel ortam fiziksel alan, biyolojik ortam, içerisinde incelemeler yapmış ve yaşama odaklanmıştır.