Kemoterapi ve Kanser Nedir?
Genellikle kanser hastalığının tedavisinde kullanılan, kanserin türüne göre kanser hücrelerini yok etmek yada ilaç kullanılmasına dayanan bir tedavidir.
Kemoterapide asıl amaç; kanser hücrelerinin çoğalmasını ve yayılmasını azaltarak hastalığı kontrol altına almaktır.
Kanser; vücut hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde üremeleri ile meydana gelen bir hastalıktır.
Kanserin oluşmasında birçok neden vardır. Ailesel ve genetik faktörler, sigara-alkol gibi kötü alışkanlıklar, kimyasallar, iyileşmeyen yaralar, hazımsızlık, öksürük, kanamalı idrar, ishal-kabızlık, kilo kaybı ve radyasyona maruz kalma bu nedenlerden bazılarıdır. Belirtileri ise şu şekilde sıralayabiliriz; Ağızda yaralar ve balgam bu belirtiler en yaygın ve her kanser türünde olan belirtilerdir. En sık görülen kanser türleri meme, akciğer, prostat, rahim ve mide kanseridir.
Kemoterapinin verilme şekilleri
Kemoterapinin 3 çeşit verilme şekli vardır. Bunlar Neo-Adjuvan, Adjuvan ve Palyatif kemoterapi. Neo-Adjuvan kemoterapi tedavisi; tümörü sınırlı olan ve cerrahi olarak çıkarılması mümkün olan hastalarda kitlenin küçültülüp ameliyatın kolaylaştırılması amacıyla verilmektedir. Adjuvan kemoterapi tedavisi; hasta ameliyat olduktan sonra, tekrar oluşma riski değerlendirilerek lokal tekrarın önlenmesi veya hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla verilmektedir. Palyatif kemoterapi tedavisi; yaygın hastalıkta tümörü geriletmek veya kontrol altında tutmak veya tümöre bağlı semptomların giderilmesi amacıyla verilir.
Kemoterapi ilaçları vücuda farklı şekillerde verilmektedir.
1.Ağız yoluyla: ilaçlar hap, kapsül veya solüsyon tarzında ağızdan alınır.
2. Damar yoluyla: ilaçların en sık verildiği şekildir. İlaçlar seruma katılarak veya doğrudan enjektör ile damar içine verilir.
3.Enjeksiyon yoluyla: ilaçlar bazen kas içine veya cilt altına direkt enjeksiyon yoluyla verilir.
4.Cilt üstüne: ilacın direkt dışardan cilt üzerine verilmesidir.
İlaçlar tümörün cinsi, hastanın yaşı, genel durumu ve mevcut diğer hastalıklarına göre belirlenir. Seçilen ilaçların dozlarına ve uygulama sıklığına onkolog karar verir. Tedavi süresine de yine onkolog karar verir.
Kemoterapi nerde kullanılır? Yan etkisi var mıdır?
Kemoterapi ilaçları evde, hastanede, özel merkezlerde uygulanabilir. Tedavinin nerde verileceğine; ilacın veriliş şekline, hastanın durumuna, hastanın ve doktorun tercihine göre karar verilir.
Kemoterapinin yan etkileri vardır. Bulantı, kusma, halsizlik, iştahsızlık, saç dökülmesi, ishal veya kabızlık, yaygın vücut ağrıları, el ve ayaklarda uyuşma, ağız içinde yaralanma, işitmede ve tat duyusunda azalma bunlara örnek verilebilir. Hasta yan etkileri azaltmak ve korunmak için enfeksiyonu olan bireylerden uzak durmalı, sigara-alkol gibi ortamlarda bulunmamalı ve tüketmemeli, vücut temizliğine önem vermeli, yemek yemede az ve sık yemeye çalışmalıdır.
Kanser çeşitlerine göre kemoterapi
Kanserin evreleri vardır. Bu evreler kanserin nerede bulunduğunu, nereye yayıldığını, diğer organları etkileyip etkilemediğini anlamayı sağlar.
Genel olarak kanserin 4 evresi vardır. 1.evre, 2.evre, 3.evre, 4.evre. Fakat bazı kanserlerde 0 evresi de vardır.
0 evresi kanserin başladığı yerde bulunduğu evredir. Bu evrede kanser ameliyatla alınabilir. Kanser ortadan kalkmış olur.
1.evre kanserin henüz küçük olduğu ve daha yayılmadığı evredir.
2. ve 3.evrede kanser 1.evreye göre kısmen büyümüş ve diğer organlara da yayılmış olabilir.
4.evre son evredir. Kanser tamamen büyümüş, diğer organlara da yayılmıştır. Tedavi edilmesi zor evredir. Bu evredeki hastaların çoğu ne yazık ki 6 aydan fazla yaşayamamaktadır.
Meme kanseri tedavisinde cerrahiden sonra kemoterapi uygulaması yineleme olasılığını azaltır. Kanserin meme ve koltukaltı bölgesi dışına yayıldığı veya ilk tedaviden sonra geniş çaplı yayıldığı hastalarda esas tedavi olarak uygulanmaktadır.
Yumurtalık kanserinde uygulanan tedavi ameliyattır. Ameliyat sonrası kemoterapi uygulanabilir fakat kanser sadece yumurtalık içerisinde ve karın içerisine hiç yayılmamışsa kemoterapiye gerek duyulmaz.
Akciğer kanserinin 3.evresinde esas tedavi kemoterapidir. Bu tedavide amaç hastayı tamamen iyileştirmek yada yaşam süresini uzatmaktır.
www.kanser.gov.tr
www.akciğer.gen.tr
www.kanserleyasamak.org
Yorumla