Bilim tarihi için önemli bir rolü olan kara delik görüntüsü 10.04.2019 tarihinde ABD Ulusal Bilim Vakfı tarafından 2012’de bir kara deliğin çevresini gözlemlemek için kurulan Event Horizon Teleskobu’ndan (EHT) ilk kara delik görüntüleri elde edildi. Tabi sanılanın aksine Samanyolu galaksisinde değil Messier 87 galaksisinin merkezinde oluştu, bu da demek oluyor ki Dünya dan yaklaşık 55 milyon ışık yılı uzaklıkta! (1 ışık yılı= 9,5.10*6 km) Peki nedir bu kara delik ? Çekim alanı her türlü maddesel oluşumun ve ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan, kütlesi büyük bir kozmik cisimdir. Kara delik, uzayda belirli nicelikteki maddenin bir noktaya toplanması ile meydana gelen bir nesnedir de denilebilir. Kara delikler etrafında geçen her şeyi hatta ışığı bile kendine çeker. Oluşum sürecine bakacak olursak eğer Süpernova patlamasının ardından geriye kalan çekirdeğin kütle çekim kuvvveti çok büyüktür, bu durumda parçacıklar üst üste yığılır bu oluşum kara deliktir. Fizik tarihini klasik fizik ve modern fizik olarak ikiye ayırırsak klasik teoriye göre bir kara delik hiç ışıma yapmaz, yani sıcaklığı mutlak olarak sıfırdır.. Klasik teoriye gore kara delikler bahsi geçen büyük yıldızların bütün yakıtlarını tükettikten sonraki halidir. Bir yıldız kara deliğe çöktükten sonra artık sonsuz ömrü vardır, üzerine düşen, olay ufkuna giren, madde ve ışığı alır ve kütle olarak büyür ama olay ufkunun dışına hiç bir maddenin veya ışığın çıkısına izin vermez.
Kuantum fiziğine göre ise astrofiziksel kara deliklerin çok düşük de olsa sıcaklığı vardır ve radyasyon (Hawking radyasyonu) yayarlar 1916 yılında Einstein tarafından yayınlanan “kütle çekimin geometrik kuramı” ile birlikte ortaya koyduğu kütle çekimsel kızıla kayma klasik fizikteki ön görmelere göre büyük miktarda farklılık gösterir. Stephan Hawking Kuantum fiziğinin prensiplerini kara delik bulunan bir uzaya uyguladığında kara deliğin bu `asla ışık ve madde vermez` tavrı değişir. Günümüz itibariyle gözlemlenen kara delik görüntüsü ile önde gelen bilim insanları Einstein ve Hawking’in teoremlerinin doğruluğu ispatlanmış oldu.
“Kara delikler, boyandıkları için kara değildir. Onları sonsuz birer hapishane gibi düşünsek de cisimler kara deliklerden kurtulabilir, bir kara delikten evrenin diğer ucuna geçiş yapabilirler. Eğer kendini bir kara deliğin içerisinde hissesiyorsan vazgeçme; çünkü her zaman bir çıkış yolu vardır.”
Stephen Hawking
Kaynaklar
1.NSF “ABD ulusal bilim vakfı”
2.Wikipedia
3.Stephan Hawking “Kara Delikler” kitabı
4.Tubitak “Bilim ve Genç” 23/06/2015
5.Bayram Tekin, “kara deliklerin termodinamiği” ,METU
6.http://www.kuark.org/2013/12/einsteinin-ozel-gorelilik-ilkesi/
7.https://www.bbc.com/turkce/haberler-44972192
