Mutlu Olmak Kanseri İyileştirir mi?

Depresyondan muzdarip olan kanser hastalarının kanlarındaki “beyin kaynaklı nörotopik faktör (BDNF)” miktarlarında azalma olduğu bulundu. Singapur’daki ESMO Asya 2016 Kongresi’nde sunulan bir rapora göre insanların kemoterapiye verdiği tepkilerde BDNF önemli bir rol oynuyor.

• Peki nedir BDNF?

    Büyüme faktörü olarak bilinen BDNF, sinirlerin büyümesinden sorumlu küçük iki parçalı bir proteindir. Depresyon ile ilgili araştırmaların sonucunda BDNF’nin diğer nörotrofik faktörlere göre daha fazla öne çıktığı görülmektedir. Beynin gelişim döneminde nöronların büyümesini ve farklılaşmasını sağlar. Nöronların yaşamlarını sürdürmesinde rol oynar. Sakinleştirici ve mutluluk verici (serotonerjik) nöronların gelişimini güçlendirip, onları zedelenmelerden korur. Sinir hücrelerinin büyümesi üzerine olumlu etkisiyle nöronal devamlılık ve esnekliği düzenler.

• Sıçanlarla yapılan bir çalışmada korteksten elde edilmiş nöron kültürüne BDNF uygulandığında dendrit ve sinapslarda gelişmenin arttığı gözlenmiştir.

Depresyon ve BDNF arasındaki ilişkiye değinen klinik çalışmalar giderek artmaktadır. Pek çok çalışmada tedavi almayan temel (majör) depresyon hastalarının kan serumundaki BDNF seviyeleri, kontrol grubuna kıyasla anlamlı derecede düşük bulunmuştur. Literatürde BDNF düzeyleri ile özkıyım (intihar) davranışı arasındaki ilişkiyi araştıran çalışmalarda özkıyım girişiminde bulunan depresif hastaların bulunmayanlara ve kontrollere kıyasla düşük BDNF düzeylerine sahip oldukları saptanmıştır.

Kanserin özellikle de son evrelerindeki hastalarda, düşük ruh hali yaygındır. BDNF, sağlıklı beyin fonksiyonu için çok önemlidir ve kandaki seviyesinin düşmesi zihinsel hastalıklarla bağlantılıdır.

Zhengzhou, Çin’de bulunan Zhengzhou Üniversitesi Onkoloji Başkanı olan baş yazar Yufeng Wu, “Doktorların, hastaların ruh hallerine ve duygusal durumlarına daha fazla dikkat etmeleri çok önemli bir konu. Çünkü depresyon kemoterapi etkilerini azaltabilir ve BDNF bu süreçte önemli bir rol oynamaktadır” diyor. Bu proteinin kandaki seviyesinin düşük olması, insanların kanser ilaçlarına duyarlılığını azaltıyor ve yan etkilere karşı daha savunmasız hale getiriyor.

•  Yapılan başka bir çalışmada depresyonun ileri akciğer kanseri olan insanlar için sonuçları nasıl etkilediği merak edilmiştir. Bunun için teşhisi yeni konmuş 186 kemoterapi hastası incelenmiş, zihin durumlarındaki değişimi anlayabilmek için, kendilerinden tedavi başlamadan bir gün önce depresyon düzeylerini değerlendirmeleri istenmiştir. Yaşam kalitesi ayrıntıları, genel durum bilgileri ve diğer veriler de toplandı. Bu bilgiler araştırmacılara hastaların son ruh durumlarını karşılaştırmasına izin verecekti.
•  Sonuçlar, kanseri diğer organlara yayılmış kişilerin en depresif olanlar olduğunu ve bu da kemoterapiye karşı toleranslarını ciddi ölçüde azalttığını gösterdi.

Fakat BDNF dışarıdan hazır olarak alınabilen bir protein çeşidi değil. Beynin kendisinin üretmesi gereken bu maddenin beyindeki üretimi için uzmanlar 3 temel alışkanlığa dikkat çekiyor.

1. BDNF üretiminin beyinde uyarılması için koyu yeşil yapraklı sebzelerin, omega 3 içeren besinlerin ve baklagillerin sık tüketilmesi ve aşırı karbohidrat tüketiminden kaçınılması gerekiyor.
2. Olumlu düşünceler, umut dolu fikirler ve bir amaca yönelik yaşam tarzına ait düşünceler ile BDNF üretimi artıyor.
3. Spor yapmak, yürüyüşe çıkmak, bisiklete binmek gibi aktivitelerin de BDNF seviyelerini olumlu etkilediği bilinmektedir.

Kanser hastalarının ölüm gerçeğiyle yüzleşmesi ve bu süreci kabullenmesi sürecindeki stresli durumlarda ise bu tip alışkanlıkların değiştirilmesi hızlı bir çözüm olmayabilir. Hastanın moral düzeyinin yükseltilip, umutlu olmasının sağlanabilmesi için antidepresan kullanımı önerilmektedir. Bu yöndeki çalışmalar düşük BDNF seviyelerinin antidepresan tedavisi sonrası yükseldiğini saptamaktadır. Pek çok araştırma, BDNF’nin farklı antidepresan yaklaşımlar için “son ortak yol” olduğunu ileri sürmektedir.

Yapılan yeni araştırmalarla depresif hastalara fluoksetin gibi antidepresan ilaçlar reçete edilerek bunların kemoterapiye duyarlılığını artırmak hedeflenmektedir. Bu doğrultudaki çalışmalar farklı antidepresan ilaçların da BDNF düzeyleri üzerindeki etkilerini aydınlatacak ve kanser hastalarının hastalıkla savaşmasını kolaylaştıracaktır.