Masallar İnsanlara Gerçeği Gösterir Mi?

Yazan: Ömer ÜNAL

Masallar, yüz yıllardır insanlığın ortak belleğinden süzülüp günümüze ulaşan anlatılardır. Masallar, insanların düşlerini, ulaşmak istedikleri hedeflerini ve milletlerin düşünce yapılarını çarpıcı bir şekilde ortaya koymaktadır. V. Propp yapmış olduğu masal tasniflerinde, masalların birçok versiyonunun bulunmasına rağmen masallarda ortak kimi ögeleri  ve aşamaları tespit etmiştir. Kahramanın sonsuz yolculuğuna çıkabilmesi adına öncelikle erginleme sürecinden geçmesi gerekmektedir. Birçok mitte, efsanede karşımıza çıkan bu durum masalların da çarpıcı özellikleri arasında yer almaktadır.

Masalların, bölgeden bölgeye anlatılırken değişikliklere uğramış olduğu ifade edilebilir. Fransızların ve İngilizlerin masal anlatıcılarının olaylara farklı açılardan baktıklarını dile getiren R. DORSON, Büyük Kedi Katliamı adını verdiği eserinde köylülerin masal ile iç içe yaşadıklarını da anlatmaktadır.

Masallar, çocukları uyutmak; büyükleri ise uyandırmak için anlatılır. Peki bizi uyandıracak şifreleri nasıl çözeceğiz? Çoğu kez E. Fromm ve S. Freud’a yani psikanlizme başvurmalıyız. Düşlerin, arzuların, tutkuların, ulaşılması tabu olarak görülen kimi cinsel isteklerin masallarda kendini gizliyor olduğunu dile getiren psikanalitik yaklaşımın savunucuları, Kırmızı Başlıklı Kız masalında, bekâretine veda eden bir kızı ve ensest ilişkileri görmektedirler. Külkedisi, Pamuk Prenses göründüğünden çok daha farklı kodları taşırlar bünyelerinde. Öpüldüğünde prense dönüşen bir kurbağadır çoğu kez kulaklarımızda kalan ya ayaklar altında ezildiğini söylesek o kurbağının.

Rapunzel’in saçları belki de cennette çıkan bir merdivendir. Kendi miracına ulaşmak isteyen insanların masallar ile dini tatmin duygusunu da yaşadıkları ifade edilebilir. Mavi Sakal masalında, girilmemesi gereken odaya giren yeni gelinin yaşadığı trajediyi nasıl ele almalı? Gizemli odalar, açılmaması gereken sandıklar ve tılsımı bol mağaralar. Çoğu kez açıl susam açıl dediğimizde açılan kapıların gerçekte karşımıza dönen bir kapı olarak çıkması ne kadar da ilginç. Çok fazla şey bildiğini iddia eden insanların, sürekli devinen ve evrim geçiren dünyanın içerisinde değişmeyen fikirleri savunan bireylerin henüz küçükken dinlediği masallarla aldatılmış olması aslında insanlığın en büyük aldanışı olsa gerek. Tüm bu yanılsamalar ortadayken, şimdi de kesin çizgilerle insanoğlunun gerçeğe hayır demesi epey gülünç geliyor. Bol masallar…