Bilimdili güncel betiğine ilk yazımla sizleri selamlıyorum. Her yazımda sizleri Türkistan Türklerinin kültürlerini ve tarihlerini sizlerle paylaşacağım. Bu yazımda Kırgız Türklerin göçebe oyunlarından bir kaçını sizlere sunacağım.
Bürküt saluu
Salbuurun oyunu: Kırgız halkının avlanma tekniklerinden birisidir .
Salbuurun oyunu, avcı kuşlar ve avcı köpekler ile avlanan Kırgız halkının av oyunlarından birisidir. Kartal ve şahin ile avcılık, Kırgız halk geleneğidir. Bu tür hayvanları eğitmek için onların becerilerini ve doğasını bilmek gerekmektedir. Kartalı eğitmek kolay iş değil; öncelikle kartalı tilki kuyruğu ve tavşan derisinden yapılmış olan ündöğe adı verilen bir maddeyle alıştırılır. Ündöğü iple bağlanarak sürüklenir sonradan kartalı serbest bırakırlar. Kartal ündöğü sıkı tuttuktan sonra arkasından yavaşça gelip tuttuğunu bıraktırarak ayrı eldivene konulan çiğ et verilerek kol üstüne alınır. Bu şekilde kartal ödüllendirilmiş olur. Bundan sonraki aşamada kartala canlı hayvan avlama öğretilir. Avcı kartalı tilki ve tavşan gibi hayvanların olduğu yere götürülür, yüksek yerde durularak önce av köpekleri bırakılır sonra tüm hayvanlar ürkerek kaçtığında ise kartal serbest bırakılır. Şahin de aynı yöntemle eğitilir. Köpek ile kartalın ortak avı genellikle tilki, tavşan,kurt, çakal ve ceylan gibi hayvanlardır.
Ordo
Ordo, Kırgızların asırlarca nesilden nesile aktardığı halk arasında geleneksel ve oldukça yaygın bir oyundur. Oyuncu sayısı 10-20 kişiye kadar olur. “Ordo” kelimesi Han’ın ordusu anlamınındadır. Oyunun anlamı orduyu benimsemektir. Ordo, düşmanı nasıl yenmek gerektiğini anlatan adeta bir savaş meydanı haritasını andırır. Oyun alanında yere yuvarlak şeklinde çizilen çizgi devletin topraklarıdır. Rakipler savaş planını oluştururlar. Han’ı çizgiden çıkarmak padişahı tahtan devirmek anlamına gelir. Oyunda iç siyaseti iyi yönlendirmek lazım. Çizgi içi devletin başında olmak anlamına geliyor o yüzden dikkat gerektirir.
Ereňiş
Ereňiş, Kırgız atlılarının geleneksel yarışmasıdır. Bu yarışmanın kuralları askerî ihtiyaçtan dolayı ortaya çıktığını ve askerî amaçlara hizmet ettiğine tanıklık edilmiştir. Oyunda kazanmak için acımasızca yapılan bir mücadele vardır. Kurallara göre ön hazırlıksız ve tehlikeli hareketler yapmaya izin verilir. Örneğin; bileği ters bükme ve kaburgayı sıkmak ya da kaburgadan doğru itmek gibi. Oyunda atlının yeteneği ve kuvveti ne kadar önemliyse atının da iyi olması o kadar önemlidir. Ereňiş için binilecek olan at sakin, güçlü, vasıflı, dayanıklı olması gerekmektedir.
