Bu mezar Rusyanın en büyük santrali ve dünyanında en büyük dokuzuncu hidroelektrik santrali olan Sayano-Shushenskaya barajının yukarı kesimindeki Yenisey Nehri üzerindeki dev bir bölümün kıyısında bulundu. Bu antik kadın cenazesi yemeği ile ipek etek giyerek gömülmüştü ve ölümden sonraki yaşam için yanına bir torba çam fıstığı aldı. Huş kabuğundan yapılmış makyaj kutusunda ise bir Çin aynası vardı. Kalıntılarının yanında kendiliğinden mumyalaşmış halde Hun tarzı bir vazo da vardı.
Tuva Cumhuriyetindeki kıyı şeridinde çalışan St. Petersburg Malzeme Kültürü Enstitüsünden (Arkeoloji Akademisi) bir arkeolog ekibi mezar gibi görünen bu dikdörtgen şekilli taş konstrüksiyon gördü. Bir bilim adamlarının söylediğine göre: “Mumya, yumuşak dokular, cilt, kıyafetler ve eşyaların bozulmamış haliyle oldukça iyi durumda” Enstitünün genel müdür yardımcısı Natalya Solovieva: “Mumyanın üzerindekilerin ipek kıyafetler olduğuna inanıyoruz. Kemer toka ise jet (oltu) taşından imal edilmiş ve görünüşe göre desenleri boncuklarla süslenmiş.” Arkeolog Dr. Marina Kilunovskaya ise şunları söyledi: “Kazılarda rezervuarın (deponun) kıyısında bulunan bu genç kadının mumyasında özellikle vücudun alt kısmı iyi korunmuş. Bu klasik bir mumya değildir. Mezar taş bir kapakla sıkıca kapatılmış ve doğal mumyalama sürecine olanak sağlamıştır.”
Bilim adamları yaptıkları ayrıntılı testler sonunda bu kadının 1900 ila 2000 yıl önce gömüldüğünü düşünüyor. Şaşırtıcı bir şekilde 1978-85 yılları arasında barajın faaliyete geçmesinden bu yana uzun yıllar boyunca su altında kalmasına rağmen kalıntılar iyi korunmuştur. Solovieva şöyle devam etti: “Kafatasının yakınında bir huş ağacı kabuğuyla kaplı yuvarlak bir tahta kutu bulundu ve bir içerisinde keçe kılıfa sarılmış bir Çin aynası vardı. Genç kadının yanında iki de kap bulunuyordu. Bunlardan bir tanesi Hun tipi bir vazo idi.”
Kaplarda cenaze yemeği ve göğsündeki bir kesede çam fıstığı vardı. Restorasyon uzmanları mumya üzerinde çalışmaya başladı.Bulgunun analizinin o dönemin hayatı hakkında zengin bir bilgi vermesi bekleniyor. Bilim adamları su altındaki alanlarda eşsiz arkeolojik buluntuları kurtarmak için Rus Coğrafya toplumundan bir hibe aldı.
