Eylül 2023’te Altay Devlet Üniversitesi arkeologları Moğolistan’da düzenlenen bir keşif gezisine katıldı. Size gezinin nasıl geçtiğini ve neler bulunduğunu anlatıyoruz.
Bilim insanları, “geyik taşları” olarak adlandırılan buluntuları çağdaş bir şekilde belgelemek amacıyla keşfe gönderildi. Genellikle bunlar üzerlerinde geyik resimleri bulunan büyük, oyulmuş taş levhalardır, bu da onlara adlarını verendir. Resim ya taşın yüzeyine kazınmış ya da oksit boya(genellikle kırmızı veya sarı renklerde bulunan bir mineral pigmenttir ve antik dönemlerde resim yapmak için sıkça kullanılmıştır.) ile yapılmıştır. Bu taşlar, M.Ö. II – M.Ö. I. bin yılın başında yaşamış olan antik göçebe kültürünü incelemek için önemli kaynaklardır.
Teknoloji sayesinde, arkeologlar “geyik taşları” üzerindeki özel görüntüleri belgeleyerek ve 3D modeller olarak yeniden oluşturarak materyal topladılar. Bu, sadece “geyik taşları” üzerinde bulunan belirli görüntüleri(baltalar, mühürler, damgalar, yaylar, hançerler vb.) tanımlamak ve sergilemekle kalmayacak, aynı zamanda tüm kompozisyonu anlamalarına da olanak tanıyacak.
Gezi sırasında bilim adamları zaten bilinen nesneleri belgelediler ayrıca yeni heykeller veya kalan parçaları da keşfettiler. Ana çalışma, Orta Moğolistan’da gerçekleşti. Arhangayskava Aymak’ın Batsengel Somun’unda, erken ortaçağda Türkler tarafından yıkılan eski bir anıt kompleksi bulunuyordu. Türkler, “geyik taşlarını ” ritüel yapıları yapıları inşa etmek için kullanmışlardı.
“En önemli olan şey, ‘geyik taşı’nın temelini orijinal konumda bulduk. Arkeolojide bu tür durumlar için ‘in situ’ Latince terimi kullanılır. Bu gerçek ayrıntılı bir şekilde belgelendi. Heykelin bu kısmında bir kalkanın görüntüsü korunmuş ve çukurda bizi harika bir sürpriz bekliyordu,” diye konuşan Altay Devlet Üniversitesi Arkeoloji, Etnografi ve Müze Bilimi bölümü başkanı, tarih doktoru ve profesörü Aleksey Tişkin söyledi.
Çalışmanın ardından, eski anıt kompleksini inşa eden taş ustaları ekibi, işlerini tamamladıktan sonra alet setlerini gömmüşler. Toplamda 30’dan fazla buluntu kaydedildi: çeşitli tokmaklar, taş bıçaklar, metal araçları bilemek için kullanılan bileme taşları, boya yaymak için kullanılan kaplar (‘Geyiz taşları’ boyamak için kullanılmış), taş topları, çekiçler ve diğer nesneler. Bazıları kırık bulundu ancak çoğunluğu sağlamdı.
“Bu büyük bir heyecan! Böyle bir şeyi daha önce hiç kimse Moğolistan’da bulmamıştı. Ayrıca heykelin üst kısmının oyulmuş resimlerle kaplı olduğu keşfedildi ancak merkezi kısıma sadece kırıklar halinde ulaşıldı. Ancak ‘geyik taşı’nın tam görünümünü restore etmek mümkün,” diye ekledi Aleksey Tişkin.
Ayrıca çukurda seramik parçaları, farklı hayvanlara ait kemikler ve bir at dişi bulundu.
Keşif ekibi üyeleri, toplamda 100’den fazla ‘geyik taşı’nı belgelemeyi başardı. Toplanan malzemenin işlenmesi ve analizi bir aydan fazla sürecektir.
Yorumla