Bilimdili Derneği Genel Sekreteri Sergen Çirkin editörlüğünde hazırlanan Kökler/ Yay Çeken Kavimlerin Şafağı (Dil, Arkeoloji, Tarih, Antropoloji ve Etnografya Işığında Altay Halklarının Kökeni) adlı çalışma Ötüken Neşriyat’tan çıktı.
Türk, Moğol, Macar ve Koreli araştırmacıların bir araya gelmesiyle ortaya çıkan bu çalışma, toplam 3 cilt ve 55 makaleden oluşuyor. Türkoloji, arkeoloji ve etnografya gibi farklı bilim dallarını kapsayan bu genişlikte bir köken araştırması, ülkemiz için görece ilk sayılabilir. Bu açıdan Türk tarihçiliğinde önemli bir boşluğu dolduracağı ümidindeyiz.
/…/Altay halklarının dilleri ve kültürleri arasındaki “bağ” basit bir etkileşimle açıklanamayacak derinliktedir. Ne var ki pek çok oryantalist yazar, eski ve geniş bir yazılı geçmişe sahip olan Semitik dilleri ve Hint-Avrupa dillerini, Altay kuramı ile mukayese ettiler. Doğal olarak ortaya çıkan farklılıkları da “Altay” birliğinin yokluğu ve kurmacalığı şeklinde yorumladılar. Halbuki Altay halkları arasında reddedilemeyecek ölçüde güçlü bir kökteşlik bulunuyordu. Onlar arkeolojinin de işaret ettiği gibi daha bebeklikten itibaren birlikte büyümüşlerdi. Konuşmayı, kutsal varlıklardan korkmayı, ölümü ve doğumu, savaşmayı ve organize olmayı; kısaca maddi ve manevi dünyalarına ait hemen her şeyi yan yana öğrenmişlerdi. Genetik bağları mevcuttu; fakat kültürel kökleri çok daha güçlü, derin ve kapsayıcıydı. Çağdaş bilimin ışığında, gerçeğin yolundan ayrılmadan tarafsız bir “Köken Tarihi” ortaya koymak istedik. Bunu yaparken de mümkün olduğunca farklı bakışları göz ardı etmedik. Dil, arkeoloji, tarih, antropoloji ve etnografya alanlarında uzman kişilerin bir araya gelmesiyle vücut bulan bu çalışma, yıllar sonra Türkiye’de bir ilki gerçekleştirmiştir. İlhamlarımızın kaynağı açıktır… Türk Tarih Kurumu (1931), Türk Dil Kurumu (1932) ve nihayetinde Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi (1935) Atatürk’ün büyük özverileri ile kuruldu. Eski Türk yazıtları yüksek bir ulusal bilinç içermekle birlikte “köken hafızası” yönünden zayıftı; İslami dönem Türk tarihçiliği ise doğal olarak menkıbevi bir anlatımın ötesine geçememişti. Atatürk, Türk tarihinde ilk defa “Köken Tarihi” yazımını bir görev edindi; antropolojik, kültürel ve dilsel, her yönüyle Türklerin geçmişini aydınlatmaya çalıştı. Bu sebeple Kökler adlı bu çalışmayı, doğumunun 140. yılında onun aziz hatırasına armağan ediyoruz…
Arkeolog Sergen ÇİRKİN
Ankara – 2021
Yorumla