Tarih

Fatih, Yavuz ve Kanuni Dönemlerine Ait Osmanlı Tarihini Değiştirecek Yeni Defterler Keşfedildi

Prof. Dr. Erhan Afyoncu, Devlet Arşivleri’nde yapılan tasnif çalışmaları sırasında tarihleri II. Murad ve Fatih dönemlerine kadar inen 1800 civarında çok önemli defterler bulunduğunu açıkladı…

Osmanlı Arşiv Binasının Otel Yapılması ve Arşivin Taşınması

Bab-ı Ali’de bulunan Osmanlı arşivlerinin tarihi binasna el konulmuş ve arşiv binası otele çevrilmişti. Osmanlı arşivi için yapılan yeni bina ise Kağıthane Deresi’ne olan yakınlığı ve bir o kadar da şehir merkezine uzak oluşu sebebiyle tartışmalara neden olmuştu. Uzmanlar; arşivi, Kağıthane Deresi’nin çok yakınına, rutubetli bir yere götürmenin risklerine dikkat çekmiş ve uyarıda bulunmuştu.

Prof. Dr. İlber Ortaylı, söz konusu taşıma işlemine, “Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nin yeri Bab-ı Ali’dir. Osmanlı arşivini Kağıthane’ye taşımak ayıptır, görgüsüzlüktür, densizliktir. Eski bir imparatorluğun, eski bir milletin yönetimine yakışmıyor bu kadar laubalilik” diye çok sert bir şekilde tepki göstermişti.

Yeni Arşiv Binasında Yapılan Tasnifler

Prof. Dr. Erhan Afyoncu’nun Sabah gazetesindeki açıklamaları:

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri, Kâğıthane’ye taşındıktan sonra tecrübeli birkaç personel, depolarda daha önceki tasnifler sırasında sağa sola atılmış defterleri ve defter parçalarını sabırla toplayıp, bir araya getirerek tasnif etti. Geçtiğimiz aylarda tasnif bitirilerek araştırmacıların hizmetine açılan 1800’e yakın bu defterler Osmanlı tarihi için son derece önemli bilgiler içeriyor.

Osmanlı arşivinin en önemli tasnifi olan ve dönemin Bakanlar Kurulu kararlarını ihtiva eden 5 tam ve 37 parça mühimme defteri bulundu. Tam defterler I. Ahmed, II. Osman ve III. Mustafa dönemlerine ait.

Yine Osmanlı arşivinin en önemli birkaç tasnifinden biri olan ve Osmanlı’nın idare ettiği ülkeler için en önemli kayıtları ihtiva eden 123 tahrir defteri bulundu. Bu defterlerin 9’u elimizde çok az belgenin bulunduğu II. Murad dönemine ait. Yine Fatih dönemine ait 14 tahrir defteri ortaya çıktı. II. Bâyezid, Yavuz ve Kanunî dönemlerine ait onlarca tahrir defteri de araştırmacıları oldukça heyecanlandıracak.

Bunların dışında 88 ruus defteri, 180 tahvil defteri, 38 büyük ruznamçe defteri, 71 timar ruznamçe defteri, 102 maliye ahkâm defteri, 78 evkaf defteri, 51 buyuruldu ve ayniyat defteri, 670 maliye defteri ve şikâyet, ahkâm defterleri gibi birçok başka tasniflere ait onlarca defter araştırmacıların hizmetine sunuldu. Bu defterlerden Osmanlı seferleri, görevlileri, yönetim sistemi ve imparatorluğun birçok değişik yerindeki köy ve şehirler hakkında birçok yeni bilgiye ulaşabileceğiz.