Kabul ediyorum bu okuması kolay bir yazı olmadı. Ancak…
Bir an durun ve düşünün.
Günümüzde, bir stetoskop, kalp atışı ve solunum seslerini kaydetme ve depolama olanağına sahip.
Gelecekte ise stetoskop, büyük bir miktarda veri toplayarak; veriyi tanı ve tedavi bilgileriyle ilişkilendiren ve aynı zamanda hekime teşhis desteği vermek için yapay zeka (Artificial Intelligence – AI) ile güçlendirilmiş bir doktor yardım uygulaması inşa eden “akıllı bir nesne” olarak işlev görebilir.
Yapay Zeka ve Makine Öğrenimi filmlerde değil!
Yapay zeka ve makine öğrenimi(machine learning) yakın gelecekte; cihazlar, hoparlörler ve hastane donanımları gibi günlük kullanılan nesnelerin içine gömülmüş olacak. Bu olgu, sanal asistanların ortaya çıkışı, nesnelerin internetinin sayısal bir ağ içine genişlemesi ve dijital ikizlere doğru yaşanan eğilim ile yakından ilişkili.
2017 için en iyi 10 stratejik teknoloji eğiliminin temelini 3 tema oluşturuyor; Intelligent, Digital ve Mesh. Bu temalar, yeni yeni uygulama alanları buluyorlar ve mevcut endüstriler karşısında önemli yıkıcı bir potansiyele sahipler.
Intelligent (Akıllı)
Yapay zeka ve makine öğrenimi kritik bir noktaya ulaştı. Öngörülen talimatları yerine getirmekten ziyade öğrenen, uyarlayan ve potansiyel olarak özerk davranan akıllı sistemler oluşturmak, teknoloji üreticileri için en az 2020 yılına kadar birincil savaş alanı olacak.
Trend 1 – Yapay Zeka ve Gelişmiş Makine Öğrenimi
Derin öğrenme, nöral ağlar ve doğal dil işleme gibi teknolojileri içeren yapay zeka ve makine öğrenimi; anlamak, öğrenmek, tahmin etmek, uyarlamak ve potansiyel olarak özerk olarak çalışabilen daha gelişmiş sistemleri de kapsar.
Geniş paralel işlem gücü, gelişmiş algoritmalar ve algoritmaları beslemek için büyük veri kümelerinin birleşimi bu dönemde dikkat çekmektedir. Örneğin bankacılıkta, hileli olma ihtimaline sahip gerçek zamanlı işlemleri modellemek için yapay zeka ve makine öğrenimi teknikleri ve tahmini hareket modelleri kullanılabilir. Olası kaza ihtimallerini gören insansız araçlar, akıllı şehirler ve yaşam alanları, endüstri 4.0 ve üretime yönelik inovasyonlar kullanım alanlarından bazıları…
Trend 2 – Akıllı Uygulamalar
Sanal kişisel asistanlar (virtual personal assistants – VPA) gibi teknolojileri içeren akıllı uygulamalar, günlük işleri kolaylaştırarak (örneğin; e-postaları önceliklendirmek) ve kullanıcılarını daha etkin hale getirerek çalışma şeklini dönüştürme potansiyeline sahip. Bununla birlikte akıllı uygulamalar, yeni dijital asistanlarla sınırlı değildir. Güvenlikaletlerinden kurumsal uygulamalara kadar her mevcut yazılım kategorisi, yapay zeka destekli yeteneklerle donatılabilir.
Yakın gelecekte yapay zeka kullanan teknoloji sağlayıcıları; gelişmiş analitikler, yapay zeka destekli kendi başına karar veren iş süreçleri ve yapay zeka destekli konuşan ve kesintisiz arayüzler olmak üzere üç alanda yoğunlaşacaklar. 2018 yılına gelindiğinde, dünyanın en büyük 200 şirketinin çoğunun, akıllı uygulamalardan yararlanması ve tekliflerini hassaslaştırmak ve müşteri deneyimini iyileştirmek için büyük veri ve analiz araçlarını tam olarak kullanması bekleniyor.
Trend 3 – Akıllı Nesneler
Yeni akıllı nesneleri üç kategoride incelemek mümkün: robotlar, dronlar ve insansız araçlar. Bu kategorilerin her biri piyasanın daha büyük bir bölümünü etkilemek ve dijital iş süreçlerinin yeni bir safhasını desteklemek için gelişmeye devam ediyor. IoT cihazları da dahil olmak üzere mevcut nesneler; ev, ofis, fabrika ve tıbbi tesisler de dahil olmak üzere her yerde yapay zeka ile etkinleştirilmiş sistemlerin gücünü sağlayan akıllı nesneler haline gelecektir.
Akıllı nesneler evrimleştikçe, tek başlarına çalışan akıllı nesnelerin birbirleriyle iletişim kurdukları ve görevleri yerine getirmek için birlikte hareket ettikleri ortak bir modelegeçecekler. Bununla birlikte, sorumluluk ve gizlilik gibi teknik olmayan sorunların yanı sıra, yüksek derecede uzmanlaşmış asistanların oluşturulması karmaşıklığı, bazı senaryolarda gömülü zekayı yavaşlatacaktır.
Dijital
Dijital ve fiziksel dünya arasındaki çizgiler, dijital işletmeler için yeni fırsatlar yaratmaya devam ediyor.
Trend 4 – Sanal Gerçeklik ve Arttırılmış Gerçeklik
Sanal gerçeklik(Virtual Reality – VR) ve arttırılmış gerçeklik(Augmented Reality – AR), insanların etkileşime geçme biçimlerini değiştiriyor. Örnek olarak sanal gerçeklik, eğitim için kullanılabilir. Gerçek ve sanal dünyaların harmanlanmasına olanak veren arttırılmış gerçeklik ise, işletmelerin grafikleri gerçek dünya nesnelerinin üzerine bindirebilmesini sağlayabilir. Fakat henüz diğer arayüz modellerinin yerini almaya hazır değiller. Zaman içerisinde artırılmış ve sanal gerçeklik insan duygularını içerecek şekilde, görsel olarak dalıp gitmenin ötesine geçerek daha da gelişecek. Bu yüzden işletmelerin 2020’ye kadar arttırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik hedefli iş alanlarını dikkatle incelemeleri gerekir.
Trend 5 – Dijital İkiz (Digital Twins)
Dijital ikizler, fiziksel varlıkların bilgisayarla işlenmiş yansımaları olarak konumlanır ve çok çeşitli amaçlar için kullanılabilir. Bir diğer anlatımla dijital ikiz; şekil, konum, durum ve hareket de dahil olmak üzere fiziksel nesnenin özelliklerinin ve durumlarının güncel ve doğru bir kopyası anlamına gelir. Dijital ikizler, fiziksel nesneler üzerine kurulu olan sensörlerden gelen verileri; gerçek zamanlı durumlarını, çalışma koşullarını veya konumlarını temsil etmek için kullanır.
Dijital ikizler, yetenekli kişilerin (örneğin teknisyenler) ve geleneksel izleme cihazları ile kontrollerin (örneğin basınç göstergeleri) kombinasyonu için vekiller olarak işlev görür. Onların çoğalmaları, gerçek dünyadaki nesnelerin bakımını iyi bilen veri bilimcileri ve BT uzmanlarıyla işbirliği yaptığı için kültürel bir değişimi gerektirir.
Fiziksel varlıkların dijital ikizleri, tesislerin ve çevrelerin dijital gösterimleri ile birlikte insanların, işletmelerin ve süreçlerin gerçek dünyada simülasyon, analiz ve kontrolü için giderek daha detaylı bir şekilde dijital sunumunu sağlayacaktır.
Trend 6 – Blok Zinciri (Blockchain)
Blockchain yani Türkçe adı ile blok zinciri, kısaca şifrelenmiş işlem takibi sağlayan bir dağıtık veri tabanı olarak açıklayabiliriz. Zincirleme bir modelle oluşturulan, takip edilebilen ama kırılamayan blok zinciri teknolojisi, bir merkeze bağlı olmaksızın işlem yapmaya izin verir. Böylece işlemler direkt olarak alıcı ile satıcı arasında ve güvenli bir şekilde gerçekleştirilir.
Blok zinciri ve dağınık kayıt kavramları, bir modele güvenilmeyen çevrelere güven vermek ve zincirdeki bilgilere şeffaf erişim sağlayarak iş anlaşmazlıklarını azaltmak için önemli vaatlerde bulunuyor. Blok zinciri girişimlerinin büyük çoğunluğu pazarda ilgi odağı olmasına rağmen şimdilik sadece alfa veya beta safhalarındalar ve önlerinde önemli teknoloji zorlukları bulunuyor.
Son yıllarda büyük gelişme gösteren finansal teknoloji girişimleri tarafından kazançları tehdit altında olan geleneksel bankacılık sistemi de blok zincirinden faydalanmaya başladı bile. 2022 yılı itibariyle bankaların blok zinciri kullanımı sayesinde masraflarını 15-20 milyar dolar azaltabileceği öngörülüyor.
Mesh
Mesh, dijital ekosistemde; süreçlerin, nesnelerin ve hizmetlerin dinamik bağlı olmasını ifade eder.
Trend 7 – Kişisel Asistan(Conversational Systems)
Kişisel asistanlar; basit tasarımlı, iki yönlü metin kullanan ya da sesli ve daha gelişmiş kompleks bir yapıda olabilir. Gelişmiş yapılar, “Saat kaç” gibi bir sesli sohbetten, şüphelinin profilini oluşturmak için tanıkların sözlü ifadelerini toplama gibi daha karmaşık etkileşimlere kadar uzanan bir formda olabilir.
Kişisel asistan sistemleri, insanların bilgisayara adapte ettiği, bilgisayarın “duyduğu” ve bir kişinin arzulanan sonuca ulaştığı bir modelden meydana gelir. Kişisel asistanlar, özel arayüz olarak sadece metin ya da ses kullanmazlar. Ancak insanların ve makinelerin dijital cihaz ağında iletişim kurabilmeleri için birden fazla yöntemi (görme, ses, dokunmatik vb.) kullanabilmelerine olanak sağlar.
Trend 8 – Mesh Uygulaması ve Hizmet Mimarisi
Akıllı dijital mesh, çözümler geliştirmek üzere kullanılan mimari, teknoloji ve aletler için değişiklikler gerektirecektir. Mesh uygulaması ve hizmet mimarisi (MASA) bulut, sunucusuz bilgisayar sistemi ve mikro servislerden yararlanan; modüler, esnek ve dinamik çözümler sunan çok kanallı bir çözüm mimarisidir. Çözümler; çoklu rollerdeki birden fazla kullanıcının, birden fazla cihazı kullanmasını destekler ve birden çok ağ üzerinden iletişim kurar. Tüm bunların yanında MASA, en iyi uygulamalarda önemli değişiklikler gerektiren uzun vadeli mimari bir değişimdir.
Trend 9 – Dijital Teknoloji Platformları
Dijital teknoloji platformları, dijital bir iş için temel taşlardır ve dijital ortama girmek için gereklidir. Yakın zamanda her kurum ortalama 5 dijital teknoloji platformunun bir karışımına sahip olacaktır: bilgi sistemleri, müşteri deneyimi, analitik, nesnelerin interneti ve iş ekosistemleri.
Özellikle nesnelerin interneti, yapay zeka ve kişisel asistan için yeni platformlar ve hizmetler 2020 yılına kadar önemli bir odak noktası olacaktır. Şirketler, endüstri platformlarının nasıl gelişeceğini belirlemeli ve dijital işlerin zorluklarını gidermek için platformlarını geliştirme yollarını planlamalıdır.
Trend 10 – Uyarlanabilir Güvenlik Mimarisi
Dijital mesh, dijital teknoloji platformlarının ve uygulama mimarisinin gelişimi, güvenliğin esnek ve uyarlanabilir olmasını gerektirir. Nesnelerin interneti ortamında ise güvenlik, özellikle daha zorlayıcıdır. Güvenlik ekipleri, uygulamaların veya nesnelerin interneti çözümlerinin tasarımının erken safhalarında bir güvenlik prosedürü oluşturmak için uygulama, çözüm ve kurumsal mimarlar ile çalışmalıdır. Çok katmanlı güvenlik çözümleri ile kullanıcı ve varlık davranış analizleri hemen hemen her şirket için bir gereklilik haline gelecektir.
Bonus: Fiziksel-Dijital Entegrasyonu
Mobil cihazlar ve nesnelerin interneti sayesinde teknoloji her geçen gün daha fazla hayatımızın içine giriyor. Bu cihazlar, hem sınırsız bilgiye ulaşım hem de günlük işleri kolaylaştırma konusunda daha da yakınımızda olacak. Çevrimiçi alışveriş yapan müşterilerin fiziksel mağazalara da yönlendirilip buradan fiziksel olarak alışveriş yapmasına olanak sağlayan yöntemler şuan kullanılıyor. Fakat bir sonraki seviyede fiziksel ve dijital gerçekler arasında daha da yakın entegrasyon olacak.
Amazon gibi çevrimiçi markalar daha fazla fiziksel ürüne ulaşma imkanı sunacak ve Walmart gibi fiziksel markalar da mağaza haritaları ve ürün denemeleri gibi daha fazla dijital özelliklere sahip olmaya başlayacak.
Teknoloji dünyası ve gelişmeler hakkında bilgi sahibi olmak için Karel’i Facebook ve Twitter’da takip edebilirsiniz…
Not: Teknoloji öncüsü bir Türk şirketi olarak, teknoloji terimlerini Türkçe kullanmaya çok önem veriyoruz. Bu yazıda henüz Türkçeleşmemiş birçok kavramı, Türkçe konuşmak istediğimiz için İngilizcesi ile birlikte yazdık. Sadece İngilizce bıraktığımız bazı kavramlar da var. Bu anlamda önerileriniz olursa yorum alanında paylaşmanızı rica ederiz.
Yazar ve Çeviren : Emrah Yetimler , KAREL
Yorumla