Bilimdili.com sitesinde yazar olacağımı ilk öğrendiğimde hissettiğim heyecan anlatamam. Artık düşüncelerim, deneyimlerim benimle eskimeyecek. Paylaştıkça değerlenecek. Bunu bilmenin verdiği his paha biçilemez. Tabi benim amigdalamın[1] da payı büyük söylemeden edemeyeceğim. Kendileri bir coştu, sonra da aldı başını gitti.
Esas jeton o başını alıp gidince düştü. Peki ben ne yazacağım şimdi? Hadi hiç işin gücün yok kaldırdığın raftan bilgileri geri indir. Başladı kafamda bir sürü tilki gezip durmaya. Bu kadar gezmeyi sevdiklerini de hatırlamıyorum işin doğrusu.
Neyse,
Düşün, düşün, düşün…
Işık hızında belirdi fikir. ‘’HİPOKAMPUS!’’ diye bağırdım içimden. Evet işte bu! Dedim ve başladım mürekkep dökmeye.
Hadi hazır mısınız beynimizin içinde yolculuğa çıkmaya?
İlk olarak beynimizin en önemli bölümlerinden olan ‘’hipokampus’’ nedir ilk onunla başlayalım. Hipokampus, denizatını andırdığı için yunanlılar ona denizatı anlamını taşıyan hipocampus adını vermişler. Hippos: at, kamposise: Yunanca’da deniz demektir. Kendisi, gri cevher tabakaya sahip olup filogenetik olarak en eski beyin kısımlarındandır. Eskiden koku alma ile ilgili merkez olduğu düşünülse de ilerleyen zamanda yerini hafıza işlevine bırakmıştır.
Peki ne iş yapar bu amir?
Hipokampus: Beynin öğrenme, yön bulma, hafıza ve duygu kontrol süreçlerinde önemli role sahip olan kısımdır. Limbik[2] sistemde rol aldığı için hareketler onunla biçimlenip davranışa dönüşür.
Hafızadaki rolü;
En önemli işlev olan uzun süreli ve kısa süreli hafızada ondan iyisi yok. Yalnız kendisi biraz pragmatik yaklaşıyor diyebiliriz. Neden mi?
Her şey 27 yaşında olan Henry Molaison adında bir gencin beyin ameliyatı sırasında cerrahın hipokampusu alması ile başladı. Ameliyat sonrası cerrah, davranış bozukluğu tespit etmediğini fakat çok ciddi yakın zamanlı hafıza kaybı olduğunu söyledi. Bu durum Henry kendi hayatı ile ilgili bir şey hatırlamasını engellediği gibi yeni hatıralar oluşmasını da engelliyordu. Yalnız tek bir şey dışında o da örtülü hafızası[3] sağlam olması idi. Onun dışında hiç bir şey gerçekleştiremiyordu.
Bütün bunlar göz önünde bulundurulursa diyecek çok bir şey olmadığını düşünüyor ve hipokampusun hayati bir öneme sahip olduğunu bir kez daha vurguluyorum.
Kısacası, seni sen yapar bu amir. O yoksa olursun Alzheimer…
[1] Amigdala (Latince: corpus amygdaloideum) beynin medial temporal lobunun derinlerinde yerleşen nöronların oluşturduğu badem şeklindeki beyin bölümü. Amigdala, duygusal olaylarla ilgili hafızanın oluşumunda ve depolanmasında önemli rol oynar.
[2] Beyin sapının yukarı kısmı ile ön beyin arasında olan kısım.
[3] Bisiklet binmek, motor kullanmak, tarihi konuları hatırlamak, rakamlarla yapılan hesaplar vb.
Yorumla