Canlı Bilimi Tıp

Mikroorganizmalar Hayat Kurtarır

İnsanlar mikroorganizmaların zararlı olduğunu düşünür. Fakat mikroorganizmaların birçok yararı vardır. Öncelikle mikroorganizmaları tanıyacak olursak ;

Mikroorganizmalar ikiye ayrılır:

Prokaryotlar Ökaryotlar
Arkebakteriler Algler
Siyanobakteriler Protozonlar
Bakteriler Mantarlar

Mikroorganizmalar; küçük boyutlu olmaları nedeniyle havada, suda ve karada her yere ulaşabilir, çevre koşullarına uyum sağlayabilir ve kolay ürerler. Bu küçük canlılar hemen hemen her zaman, her yerde faaliyet göstererek büyük işler başarmaktadır. Madde zincirinde önemli rol oynarlar. Örneğin; organik maddeleri parçaladıklarında onların atıklarından doğayı temizleyip aynı zamanda da elementlerin tekrar doğaya dönmesini de sağlamaktadırlar.

Birçok gıda mikroorganizmalar ile elde edilir. Örneğin; yoğurt, sirke, maya gibi. Maya olmadan ekmek, laktik asit bakterileri olmadan süt ürünleri olmaz. Endüstriyel ürünler de mikroorganizmalardan elde edilir. Örneğin; aseton, nişasta bulunan tahılların bakteri yardımıyla fermentasyonundan elde edilir.

Biyolojik atık su arıtımında da kullanılırlar genetik araştırmalarda da. Bakteriler gıda olarak atık suda bulunan ve çevre kirliliği yaratan organik maddeleri kullanırlar. Bakterilerin solunum yapması ve çoğalması için sudaki oksijen yeterli olmaz. Bunun için dışarıdan da oksijen gerekir. Atık sulardaki mikroorganizmalar gelişerek su kirliliğine sebep olan organik madde ve kirleticileri yok ederler. Böylece atık su içindeki organik maddeler ayrışmış olur. Tıpta kullanılan ilaçlar mesela antibiyotikler bazı küf mantarları ve bakterilerin yardımıyla üretilir. Pahalı aletlere ve uzun çalışmalara gerek kalmadan birçok analiz mikroorganizmaları direkt kullanarak veya bunlardan sağlanan enzimlerden yararlanılarak çok daha kolay ve ucuz şekilde analiz edilebilir. Şaraptaki gliserin ve şeker analizleri buna örnektir.

Bir bakteri türü olan E.coli; genleri ve enzimleri kanser için en iyi bilinen ön ilaç uygulamalarının bir parçasını oluşturur. Bu çeşit uygulamada en çok kullanılan enzimden biri de gram negatif bakterilerden elde edilen L-asparaginazdır. L-asparaginaz enzimi çeşitli kanser hücrelerinin büyümesini ve bölünmesini engeller. ( Çocuk lösemisi tedavisinde) Enzim tedavisi görmüş lösemili çocuklarda, kanserli hücrelerin zamanla ortadan kalktığı saptanmıştır. Özellikle son yıllarda yapılan çalışmalar sonucunda kanser tedavisinde mikroorganizmaların genlerinden yararlanılabileceği ortaya konmuştur.

 

Hafize Kılınç

Moleküler Biyolog

Yorumla

Yorum yazmak için buraya tıklayın...