DÜŞÜNCE Tıp Yaşam

Hangi Lobunuzu Kullanıyorsunuz?

Beyin, kafatasının içerisinde yer alan vücudumuzdaki fonksiyonları kontrol eden bir organdır. Vücudun en önemli organı olmakla birlikte en karışık organıdır. Tıbbî olarak incelendiği vakit 1 kilogramdan biraz ağır olan, yapışkan ve peltemsi bir maddeden oluşmaktadır (Altan, 2017). Beynin %78’i sudan, %10’u yağdan ve %8’i proteinden oluşmaktadır. Beynin vücuttaki işlevi öğrenmektir, sonsuz bir öğrenme kapasitesine sahiptir.

Sağlıklı bir şekilde doğan insanlarda beyinlerinde 1 trilyon nöroglia adı verilen hücre ile dünyaya gelir. Beyin ne kadar çok kullanılırsa bu hücreler arasında da o kadar çok yeni bağlantı oluşur (Altan, 2017). Beyin sağ ve sol olmak üzere iki kısma ayrılır ve beş lobdan oluşur:

  1. Frontal lob (ön lob): Beynin ön kısmında yer alır ve evrimsel olarak en son gelişmiş ve en büyük lobdur. Planlama, organizasyon, problem çözme, dikkat, kişilik, duygusal durum gibi fonksiyonları vardır. Frontal lobun ön bölgesine ‘Prefrontal Kortex’ adı verilir. Bu bölge yüksek bilinç fonksiyonlarında çok önemlidir. Kişilikle ilgili merkezler burada yer alır Frontal lobun arka bölgesi, vücudun karşı tarafının hareketlerinin idare edildiği merkezdir. Frontal lobun hasar görmesi sonucunda bunama, Alzheimer ve kişilik bozukluğu gibi sorunlara yol açmaktadır.
  1. Parietal lob: Frontal lobun hemen arkasında yer alır. Beş duyu organından gelen bilgiler buraya gelir. Duyuları işleme, şekil ve renkleri algılama, uzaysal algı, görme algısı ve aritmetik yetenekleri kontrol eder. Bu bölümde oluşan sorunların neticesinde konuşulanı ve yazılanı anlamama ve beden-çevre ilişkisinde sorunlar oluşabilir.
  2. Temporal lob: Şakakların araka kısmında yer alan loblardır. Konuşma, hafıza, koku ve işitme ile ilgili merkezdir.
  3. Oksipital lob: Beyni arka kısmında yer alır ve görme merkezidir. Bu bölgenin hasar alması sonucunda görme soruları meydana gelir.
  4. Serebellum: Duyu organlarından gelen bilgilerle hareketi ilişkilendirir. Bu lob dengenin sağlanması için mühimdir.

Beynin sağ kısmı ritim, hayal kurma, renkler, boyut, hacim, soyut algılama, sezgi ve müzik gibi alanlara daha yatkındır. Sol kısım ise konuşma, matematik, işlemler, dizeler, yazı ve sayılara, analiz, eleştiri, ölçme değerlendirme gibi konularla daha ilgilidir. Bazı araştırmalar sonucunda kızların sağ ve sol kısmı daha etkin kullanabilme kapasitesine hâkim olduğu, erkekleri ise 14 yaşından sonra bir kısma hâkim oldukları ancak aldıkları eğitim ve kendilerini geliştirme sonucunda her iki kısmı da etkin bir şekilde kullanabilecekleri belirtilir (Altan, 2017).

Sağ ve sol beyin birbirini tamamlayan bir işleve sahiptir. Sol beyni gelişmiş bir kişi sağ beynini de geliştirirse beynin kapasitesi hayal edilemeyecek bir biçimde gelişir. Zaten beynin sonsuz bir öğrenme alanı vardır.

Meraklı olmak, hayal kurmak, gülümsemek bunlar beynin gelişmesine önemli bir katkı sağlamaktadır. Kitap okumak sağ ve sol beyni geliştirir. Çünkü kitap okurken sol tarafla takip edilen kavramlar sağ taraf ile hayal edilir.

İnsan beyni oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. Beynin farklı bölümlerinin nasıl çalıştığını anlayarak hastalık veya yaralanmanın belirli işlevleri nasıl etkilediğini daha iyi görebilir. Beyin lobları insan davranışlarını ve zihinsel süreçlerini anlama açısından da oldukça önemlidir.


Kaynakça

Altan, Mustafa Zülküf. (2017). Profesyonel Öğretmenliğe Doğru. Pegem Akademi Yayınları. Ankara.

https://www.selcukpeker.com/omurga-ve-omurilik-tumorleri-hastaliklari/beyin-anatomisi/ (09.09.2020).

http://noroblog.net/2020/02/01/beyin-loblari-beynimizde-kac-lob-var-beyin-loblari-ne-ise-yarar/ (09.09.2020).

Tuğçe Burcu Demir

Erciyes Üniversitesi/ Yeni Türk Dili Yüksek Lisans

Yorumla

Yorum yazmak için buraya tıklayın...