TOPLUM

Sibirya Göçebelerinin Okul Öncesi Eğitimi

Göçebe anaokulu bir kızak içinde hareket ediyor.

Fotoğraf: Alexandra Terekhina ve Alexander Volkovitskiy (yamalexpedition.ru)

Yamal’ın Nenetsleri, geyik çobanlığı yaptığı için tüm yıl tundrada dolaşıyorlar. Geyik yetiştiren ailelerin her birinde üç ila altı çocuk vardır. Anaokulları ve okul öncesi öğretmenleri yerine, bu çocukların aileleri, arkadaşları ve geyikleri vardır. Ancak yedi yaşında hayatlarının yeni bir aşamasına girerler. Sonbaharda helikopterle tundradan alınıp en yakın yerleşim yerindeki yatılı okullara götürülürler.

Fotoğraf: Alexandra Terekhina ve Alexander Volkovitskiy (yamalexpedition.ru)

Göçebelerin çocukları için yatılı okul sistemi 1930’larda oluşturuldu. Bu sistem günümüzde de hâlâ devam etmektedir. Eğitim, çocukların tundradaki yaşam ile şehirdeki kariyer arasında seçim yapmasına olanak tanır. Ebeveynler, çocukların tundraya mı döneceklerine yoksa “anakarada” mı kalacaklarına karar verebileceklerini söylüyorlar.

Okulda yeni bir hayata uyum sağlamak kolay değil. Bu çocukların evde sahip oldukları özgürlük, bir yatılı okulun katı zaman çizelgesiyle kısıtlıdır. Anneleri ve babalarından çok uzaktadırlar. Kendilerine yeni kurallar koyan yabancılar tarafından çevrelenmiş durumdadırlar. Konular, çoğu çocuk için anadili olmayan Rusça zorunlu olarak öğretilir. Uyumu kolaylaştırmak için başlatılan bu göçebe eğitim projesi Yamal Yarımadası’nda başladı.

Fotoğraf: Alexandra Terekhina ve Alexander Volkovitskiy (yamalexpedition.ru)

St. Petersburg’dan bir antropolog olan Alexandra Teryokhina, bir Nenets ailesiyle birlikte hareket hâlinde bir yıl geçirdi.  Konstantin ve Albina Serotetto’nun oğlu Khasavako’nun birinci sınıfa hazırlanmasına yardımcı olmak için geçici bir anaokulu düzenleyerek pedagojik bir deney gerçekleştirdiler.

Alexandra, şehirden gerekli tüm malzemeleri getiriyor. Yaz aylarında göçebe anaokulu sekiz öğrenciden oluşur: Serotettos’un çocukları ve küçük komşuları ile altı yaşındaki Khasavako okula hazırlanıyor: Rus alfabesini ve sayıları öğreniyor. Tundra çocukları yeni şeyler öğrenmekten büyük zevk alıyor.

Tundrada çocukluk: Öğle yemeğine kadar uyumak, arkadaşlarla oynamak ve geyik çobanlığı.

İki yaşında bir bebegin hayatı kampın içinden geçiyor. Tundra dünyası onun önünde açılıyor: Nehirler, otlar, geyikler, çoban köpekleri ve komşular. Yeni yürümeye başlayan çocuğa babası ve annesi dışından büyükanne ve büyükbabaları ile yaz aylardan yurtlardan gelen büyük kardeşi bakar.

Fotoğraf: Alexandra Terekhina ve Alexander Volkovitskiy, (yamalexpedition.ru)

Bununla birlikte, bir çocuk üç yaşına gelir gelmez, kamptan ayrılma dışında, istediği her şeyi yapma özgürlüğüne sahip olur. Bu özgürlük, ara sıra yapılan işlerle birlikte gelir.

Fotoğraf: Alexandra Terekhina ve Alexander Volkovitski(yamalexpedition.ru)

Okul öncesi çağı, geyik çobanlarının çocukları için keyifli bir dönemdir. İstedikleri kadar uyurlar ve öğle yemeğine kadar sıcak yataklarını terk etmek zorunda kalmazlar. En lezzetli yiyecekleri yerler. Erkekler için en sevdikleri eğlenceler, kementle oynamak ve geyik sırtında dolaşmaktır. Kızlar ise kaz veya ördek gagalarından yapılan geleneksel Nenets bebekleri olan nukhuko ile oynamayı severler.

Kaynak

 

 

Saffet Alp Yılmaz

Doktora Öğrencisi, Azerbaycan İlimler Akademisi, Baku / Azerbaycan. saffetalp@gmail.com

Yorumla

Yorum yazmak için buraya tıklayın...