Tarih TOPLUM

Azerbaycan Gazetesi

Azerbaycan Gazetesi, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin ana basın organlarının ilkidir. Gazete, Nuri Paşa komutasındaki Kafkas İslam Ordusu’nun Bakü’yü Ermeni Bolşevik işgalinden kurtardığı gün olan 15 Eylül 1918 Gence’de yayın hayatına başlamıştır. 15 Eylül 1918 ile 28 Nisan 1920 arasında yayınlanan gazete, 443 sayıdan oluşmaktadır. İlk dört sayısı Gence’de, sonraki sayıları Bakü’de yayınlanmıştır.

“Azerbaycan” gazetesinin editörlüğünü Ceyhun HACIBEYLİ, Şefi RÜSTEMBEYLİ, Üzeyir HACIBEYLİ ve Halil İBRAHİM gibi dönemin önde gelen aydınları yürütmüştür. Gazetenin genelde 4 sayfa, bazı sayılarında ise farklı sayfa sayısında olduğu gözlenmektedir. ADA Üniversitesi’nin girişimi ve destekleriyle Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin yayın organı olan ve bağımsızlık tarihimizi yansıtan Azerbaycan gazetesinin, 20 cilt prestij baskı olarak yayımlanması planlanmaktadır. Gazetenin ilk 3 cildi yayımlanmış olup aktarılmaya ve düzenlenerek yayına hazır hale getirilmeye devam edilmektedir. 1918-1920 yılları arasında çıkan tam koleksiyonu Arap alfabesinden Latin alfabesine aktarılmıştır. Yayının önsözünü Ada Üniversitesi’nin Rektörü Büyükelçi Hafız Paşayev, gazete metinleri ise Doç. Dr. Mehdi GENCELİ ve Filolog Azad AĞAOĞLU tarafından aktarılmıştır.

Gazetenin 20 cilt olarak yayımlanmasının planlandığı belirtilmelidir. İlk cilt, 15 Eylül 1918’den 31 Ekim 1918’e kadar 1-27; ikinci cilt, 1 Kasım 1918’den 29 Kasım 1918’e kadar 28-52; üçüncü cilt ise 1 Aralık 1918’den 31 Aralık 1918’a kadar 53-75 sayılarını içermektedir.

Azerbaycan Gazetesi’nin sayfalarında dönemin Azerbaycan Halk Hükümeti’nin kararları, milletvekillerinin konuşmaları, başkent ve diğer bölgelerde yaşanan olayların detayları, çeşitli tahliller, hatıralar gibi dönemin önemli gündem maddelerini yansıtmaktadır. Seçilen sayıların transliterasyonu sırasında gazetenin dil ve imla özellikleri korunmuş, gazetenin orijinal formatı takip edilmiştir. Özel baskıda yer alan sayıların seçiminde, gazetenin sayfa sayısı ve mizanpajındaki çeşitlilik yansıtılmaktadır. Bugün özel bir öneme sahip olan Karabağ ve Zengezur bölgeleri ile ilgili materyallerin okuyucuların büyük ilgisini çekeceği kanaatindeyiz. Bu yayın vasıtasıyla Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin yabancı ülkelerle olan ilişkileri, dönemin havası gazete sayfalarından ayrıntılı olarak öğrenmek mümkün olmaktadır. Dilbilimciler, yazarlar, gazeteciler, tarihçiler ve siyaset bilimcilerin bu gazeteden yararlanacağına eminiz. Aynı zamanda kitapların şık bir düzende basılması ve elektronik versiyonunun internet ortamına yerleştirilmesi okuyucuların kitaplara ulaşmasını oldukça kolaylaştırılmaktadır. Burada her sayının sonunda yer alan “Notlar ve Yorumlar” yanında her cildin sonunda yer alan “İsim Dizini” bölümü kitabı kullanmak isteyen araştırmacıların işini oldukça kolaylaştıracaktır.

Doç. Dr. Mehdi GENCELİ ve Filolog Azad AĞAOĞLU yayıma hazırladıkları Azerbaycan Gazetesi, yalnızca günümüz Azerbaycan tarihine değil, Kafkasya bölgesi tarihine de ışık tutmaktadır. Bu yönüyle içerdiği malzemelerden dolayı öncü ve önemli bir çalışmadır.  AĞAOĞLU, dördüncü cildin yayınlanacağının da müjdesini vermektedir. Eseri bilim dünyasına kazandıran hocalarımıza teşekkür eder, başarılı çalışmalarının devamını dileriz.

Yazar: Saffet Alp YILMAZ

Bu kitap incelemesi Türk Kültürü Dergi’nin 2022 yılı 1. sayısında yayında yayımlanmıştır.

† Kitabın baskı formatının yanında elektronik şekli de mevcuttur:
Azerbaycan gazetesi I. Cilt: https://www.ada.edu.az/frqcontent/Azerbaijan/Azerbaijan_Newspaper_volume_1_pages.pdf
Azerbaycan Gazetesi 2. Cilt: https://www.ada.edu.az/frqcontent/Azerbaijan/Azerbaijan_Newspaper_volume_2_pages.pdf
Azerbaycan Gazetesi III. Cilt.: https://www.ada.edu.az/frqcontent/Azerbaijan_Newspaper_volume_3_reduced.pdf

Saffet Alp Yılmaz

Doktora Öğrencisi, Azerbaycan İlimler Akademisi, Baku / Azerbaycan. saffetalp@gmail.com

Yorumla

Yorum yazmak için buraya tıklayın...