Osmanlı Devleti Türk tarihi hatta İslam ve dünya tarihinde önemli bir rol oynamıştır. 3 kıtada, 600 yıl hüküm süren bu imparatorluk tarihte eşi ve benzeri olmayan devlettir. Osmanlılar harikulade bir düzen kurarak asırlarca kendilerinden olmayan insanlarla barış içinde yaşadılar. Bu başarı her ne kadar uzun ömürlü olsa da, gerileme ile birlikte sona gelindiği aşikardır. 17.yüzyılın sonlarından itibaren bir gerileme dönemi başlamıştır. Bu gerileme ile birlikte devlet; toprak kaybetmeye, sınırları daralmaya, nüfusu azalmaya, ekonomik gücü zayıflamaya başlamıştır. 19.yüzyılda Osmanlı Devleti’ne “hasta adam” denilmiş ve topraklarını parçalamak için çeşitli politikalar izlenmiştir.
Gerilemenin Temel Nedenleri;
*Yönetici kadronun bozulması (bu durum askeri, idari, mali, ilmi hizmetlerde güç ve çıkar odakları meydana getirmiştir).
*İsyanlar(yeniçeri ayaklanması, sipahi isyanları, ulema hareketleri).
*Toprak düzeninde kanunnamelere aykırı hareket edilmesi (sosyal, ekonomik ve askeri yapının temelinde itibar edilmemesi).
*Osmanlı toplumunun sahip olduğu dünya görüşü (“Dünya fanidir. Dünya nimetleri sahte ve aldatıcıdır” anlayışı; halkta insanca yaşamak için çalışma teşebbüsünü doğurmuştur).
*Eğitimin dini oluşu (medreselerde pozitif bilimlere önem verilmez olmuş).
*Yalnızlık politikası sergilemesi (Batı’nın diplomasi yöntemlerine ilgi göstermemiştir).
*Yeni teknolojiyi benimsemede geç kalması (Avrupa karşısında geç ve yetersiz durumda olması sebebiyle çağa ayak uyduramaması).
*Dünya ticaret yollarının açık okyanusa kayması (dış ticaretin büyük bir bölümünden yoksun kalmıştır).
*Amerikan altını ve gümüşü ülkeye girmiş ve ekonomik sarsıntı yaşanmış ( Osmanlı parasının değeri düşmüş).
*Fransız Devrimi ve milliyet ideolojisinin yayılması (Yunanistan, Romanya, Sırbistan, Bulgaristan, Mısır gibi bağımsız veya yarı bağımsız devletler kurulmuş).
*16 ağustos 1838’de İngiltere ile imzalanan ticaret sözleşmesi (Osmanlı endüstrisi savunmasız durumuna getirildi).
*1881’de çıkarılan Muharrem Kararnamesi (Osmanlı ekonomisi, Avrupalı devletlerin ekonomilerine bağımlılaştırılmıştır).
KAYNAKÇA
LEWIS Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, Arkadaş Yayıncılık, 2006.
Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Cilt I, Ankara, Atatürk Araştırma Merkezi, 2019.
AKÇURA Yusuf, Osmanlı Devletinin Dağılma Devri & XVIII. Ve XIX Yüzyıllarda, Ankara, Türk Tarih Kurumu, 2019.
Yorumla