Tarih

Zhangsun Sheng ve Türkler “Türklerin Çöküşü” – III

Zhangsun-sheng
Zhangsun-sheng
Çinli Diplomat Zhangsun Sheng ve Türkler I Zhangsun Sheng ve Türkler Türkler Bölünüyor - II

Tulan’ın kağan olduğu ilk yıllarda Yang Qin (Yang Çin) adlı bir general Tulan Kağan’a sığınarak Sui Hanedanlığı’na karşı ayaklanma planlarından bahsetti. Söz konusu olan bu planın cazibesi nedeniyle Tulan Kağan Sui Hanedanlığı’na haraç vermeyi kesti. Bunun üzerine Türkleri iyi tanıyan Cangsun Şıng ne olup bittiğini öğrenmek amaçlı tekrar elçi olarak Türk ülkesine gelir. Suilere karşı ayaklanma planından haberi olan Qian Jin Konçuy ile görüşen Cangsun Şıng, ayaklanma planının diğer ayağı olan Yang Qin ile tekrar görüşerek Tulan Kağan’ın tüm planını ortaya çıkarır.

Öğrenilmesi gereken tüm bilgileri eline alarak Sui başkentine dönen Cangsun Şıng imparator tarafından tekrar Türk ülkesine elçi olarak gönderilir. Bu görevinde ise Yang Qin’in Sui İmparatorluğu’na iadesi istenir. Lakin Yang Qin’in iade talebini onun misafir olduğunu belirten Tulan Kağan reddetmiştir. Eli boş olarak dönmek istemeyen Cangsun Şıng bu tekliften sonra zaman kaybetmeden Türk ülkesinde Yang Qin’i aramaya koyulur. Üst rütbeli askerlere verdiği rüşvetler ile sonunda Yang Qin’i bularak Tulan Kağan’ın çadırına gider. Çiencin Konçuy tarafından Suilere karşı yapılan ayaklanma planının ortaya çıktığı Tulan Kağan’a iletildikten sonra Tulan Kağan’ın başka bir seçeneği kalmadığı için planı hazırlayan diğer komutan An Suicia da yakalanır ve Sui İmparatorluğu’na teslimatı için Cangsun Şıng’a emanet edilir. Bu olaydan haberdar olan Tulan Kağan’ın tebasındaki Türkler utanç duygusuna kapılırlar. Başkente dönen Cangsun Şıng imparator Wen tarafından tekrar Türk ülkesine, bu sefer gizli olarak, Çiencin Konçuy’a suikast düzenlemek amacıyla gönderilir…

Aynı yıl Tulan Kağan Sui Hanedanlığı’na evlilik akti teklifinde bulunur. Fakat Cangsun Şıng’ın siyasi yönlendirmeleri ile imparator Wen, Tuli Kağan ile akrabalık bağı kurulmasını kabul eder. Akabinde 597 yılında Tuli Kağan 500 atlısı ile Cangsun Şıng’ı ve Anyi Konçuy’u kabul eder. Cangsun Şıng’ın önerisi ile Tuli Kağan ve tebasında bulunan halk Sui sınırına yerleştirilir. Bu şekilde Tulan Kağan’ın Sui sınırına yapacağı akınlardan Tuli Kağan tarafından erkenden haber alınarak akınlara karşı hazırlık yapılabilecektir.

599 yılının ikinci ayında Tuli Kağan Sui imparatoruna Tulan Kağan’ın Datong şehrini kuşatma için silah üretimine başladığını raporlar. Sui imparatoru Wen Türklere saldırmak için üç koldan saldırı planı düzenler.

Tulan Kağan’ın bu saldırıdan haberi olduktan sonra Tarduş Kağan ile birlik kurarak Tuli Kağan’a karşı saldırıya geçer. Çin Seddi’nin eteklerinde gerçekleşen bu savaşta Tuli Kağan hezimete uğrar. Tulan Kağan Tuli’nin kardeşlerini öldürttükten sonra Tuli ve Cangsun Şıng gece yarısı beş atlı ile bölgeden güneye doğru kaçar, ertesi gün dağılmış olan yüz civarında atlıyı tekrar toplar ve Tuli Kağan ile başkente geri döner.

Aynı yılın dördüncü ayında kuzeydeki derebeyleri 3000 kişilik ordu ile Tulan Kağan’a saldırıya geçer. Bu savaş sonucunda Tulan Kağan mağlubiyet alarak kuzeye çekilir. Orada kendi bölüğü tarafından öldürülür. Sui’nin akıncı birlikleri kuzeyde Tarduş Kağan’ın bölüğü ile karşılaşır, bu çarpışma ile birlikte Tarduş ağır yaralı olarak kendi bölgesine çekilir. Artık Türkler için herhangi bir güç kalmamıştır.

Zhangsun Sheng ve Türkler Ölüm Kalım Savaşları - IV

Devamı için bilimdili.com’u takip etmeyi unutmayın.

Berkcan Yalçın

Ankara Üniversitesi Sinoloji ABD. (Çinîyat) mezunu. Bilimdili.com çevirmen ve yazarı. Şu anki ikamet yeri Pekin, ÇHC.

Yorumla

Yorum yazmak için buraya tıklayın...