Türkiye’nin bilinen en eski Cemevi

Türkiye’nin bilinen en eski cemevi Malatya’nın Arapgir ilçesi Onar Mahallesi’nde bulunuyor. Kuruluş tarihi Selçuklular dönemine dayanan Onar Mahallesi tarihi, kültürel ve inançsal varlıklarıyla, Anadolu topraklarında çok önemli bir konuma sahip.

“BİLİNEN EN ESKİ CEMEVİ ONAR KÖYÜ’NDEDİR”

Dr. İsmail Kaygusuz Tarihte bilinen eski cemevinin Onar köyünde olduğunu açıklayarak “1224 yılında Selçuklu Sultanı Alaaddin’in Malatya Emiri’nden aldığı “Zaviye Vakıf Belgesi” ile Şeyh Hasan Onar tarafından kurulmuş ve “Şeyh Hasan Oner Zaviyesi”ne ait Büyük Ocak ve daha sonra oğlunun kurduğu Şeyh Bahşiş adlarıyla hala yaşayan iki Meydanevi/Cemevi vardır. 300-400 kişiyi içine alan ve kare planlı bu iki yapının da duvarları penceresizdir. Çok sayıda direklerle –ki bunlardan ortada bulunan kutsal Karadirek adı verilmiş olanın dibindeki Cemi yöneten Dede oturur- desteklenmiş kirişlerin üzerine küçülen kareler biçiminde oturtulmuş bu ilkel Selçuklu mimari ev tipinin, kırlangıç ya da bingi çatısı/damı ve ortasında pencere ve baca görevi yapan bir açıklık bulunmaktadır. Küçük çaplı bir yarım kubbenin altında yandan dışarı dönük 50-60 cm. çapında oyulmuş birer delik taş koyulmuştur bu açıklığa. İkisi de kutsal mekânlar olarak, biçimlerini bozmadan onarıla onarıla 787 yıl boyunca “Cemevi” olarak, bugüne kadar yaşatılmıştır. Pir Sultan Abdal’da Çaldıran Sonrası Gizlenme Yıllarında Onar köyüne uğradığı söylenmektedir” diye konuştu.

Oğuz’un Bayat boyundan olan Şeyh Hasan Onar’ın 1224 yılında “Büyük Ocak Tekkesi” olarak yaptırdığı ve içerisinde Cem ibadetlerinin yapıldığı mekân, günümüzde hala dimdik ayakta durmakta.

İçerisinde 200 yıllık Kuran-ı Kerim bulunan Cemevi, 7 kat göğü temsil eden semah yapılırken, Selçuklu mimari tarzının örneklerini de barındırıyor.

Dört ayrı kapıdan geçilerek içerisine ulaşılan 800 yıllık Büyükocak Cemevi, Kara direk ve Murat direği arasında hala Cem törenlerine ev sahipliği yapıyor.

Bir ibadet tarzı olan Cem birlik ve beraberliği sağlama, barıştırma, yargılama ve yargı sonucunda ceza veya ödüllendirme şeklinde amaçlar taşıyan bir ibadet bütünü.