IA RAS’ın keşif heyeti üyeleri, Voronej’nin Ostrogojkiy Bölgesi’nde Devitsa defin bölgesinde yaptıkları kazılar sırasında kanatlı İskit Tanrı imgelerini tasvir eden mitolojik ejderhalarla çevrili benzersiz bir madeni levha buldular. Bu, Orta Don’daki İskit kurganlarından elde edilmiş bu türden bir bulgunun ilk örneğidir. Daha önce bu bölgede İskit tanrılarını betimleyen başka bir parça bulunmamıştı.
Kazı heyetinin başkanı Prof. Dr. Valeriy Gulyaev: “Bulgu, İskit inançlarına dair kavramlarımıza önemli bir katkı sağlamıştır. İlk olarak, belirli sayıdaki tanrılar tek seferde tek bir parça üzerinde betimlenmiştir. İkincisi, tanrı betimlemeli bir parça daha öncesinde başlıca İskit merkezlerinin kuzey doğusunun çok uzağında bulunmamış olmasıydı” dedi.
Adını yakındaki köyden alan Devitsa mezarlığı 2000 yılında IA RAS’ın Don arkeolojik keşif heyeti tarafından bulundu. Sit alanı, Devitsa nehrinin sağ yakasında bulunan tepede kurulmuştur ve batıdan doğuya uzanan iki paralel zincir halinde konumlandırılmış 19 kurgandan oluşan bir mezar kompleksidir. Bununla birlikte, antik kurganlar önemli bir bölümü çoktan ortadan kalkmıştır: mezar bölgesi bir tarım bölgesine ait olmakla birlikte aktif olarak sürülmektedir.
Sit alanı 2010 yılından bu yana IA RAS’ın Don keşif heyeti uzmanları tarafından sistematik olarak incelenmiştir. Mezarlık kazıları esnasında bazı büyük keşifler de yapıldı. 2019 yılında 9 numaralı kurganda, bir kadın savaşçının ve calathus olarak bilinen törensel başlıklı yaşlı bir kadının kalıntılarının olduğu bir mezar bulundu.
İskit dönemini işaret eden ve M.Ö.4.yy’a dayanan ana mezar, bir kurganın merkezinin hemen altına yerleştirilmiş 7.5×5 metre edatında ahşap bir mezardı. Mezar, mezarlık çevresinde bulunan on yedi adet devasa meşe direklerle tutturulmuş kirişlerle kaplıydı. Bu, Devitsa mezarlığında bulunanların en büyük kurgandır..
Kurgan eski zamanlarda yağmalanmıştı. Soyguncular geniş bir test çukuru kurdular ve iskelet de dahil olmak üzere mezarın ana bölümünü “temizlediler”. Ancak, yağmalama nedeniyle mezarın çatısı çoktan düşmüştü. Mezarın çevresindeki toprak ve ağaç kalıntılarının birbirine karışmasıyla mezar eşyalarının bir kısmı korunmuştur. Bulunmuş parçalar İskit “üçlü” sünün ana unsurlarıyla tamamen eşleşmekte. Bir savaşçının mezarında araç gereçler, koşum takımı ve “hayvan tarzı” eserler bulundu.
Mezarda 40-49 yaşlarında bir adama ait iskelet vardı. Arkeologlar başının yanında cenaze yatağını süsleyen çok sayıda küçük altın yarı yuvarlak levha buldular. İskeletin yanında bir demir bıçak ve tören yemeğinin kalıntılarına benzeyen bir at kaburgası, bir mızrak ucu ve üç kargı başı bulundu. Bilim adamları, silahın alt bölümünün denge ağırlığına dokunulmamış olmasından dolayı silahı yeniden bir araya getirebildiler. Mızrak yaklaşık 3,2 metre ve kargılar da yaklaşık 2,2 metreydi.
Mezarın güneydoğu köşesinde üç adet koşum takımı parçaları vardı: at semerleri, kayış tokalar, demirden kaş bantları, aynı zamanda demir, bronz ve kemikten yapılmış İskit kolyeler. Arkeologlar bunlarla birlikte her bir koşumda ikişer tane olmak üzere at yanaklarıyla süslenmiş, sırıtma töresine sahip kurt şeklinde altı bronz plaka buldular. At koşum takımının yanında, bilim adamlarına göre Orta Don Tırpanındaki ayı kültüne tanıklık eden genç bir ayının kesilmiş çenesi vardı. Bunun dışında mezarın farklı yerlerinde kalıplı bir kap ve büyük siyah sırlı bir kap bulunmuştur.
Gümüş levha, iki yuvarlak toka takılmış olup, her biri ayakta duran, iki mitolojik ejderha ile çevrelenmiş ve başında taç bulunan insan biçiminde bir karakter şeklinde betimlenmiş.
Yorumla