Yazar: Antonio GRACEFFO
Çeviri: Ülkü OLCAY
1206’da büyük Moğol İmparatorluğu bizzat Cengiz Han tarafından kuruldu. Cengiz Han’ın torunu, beşinci büyük Han Kubilay Han, 1271’de Çin, Moğolistan ve Kore’yi yöneten Çin’in Yuan hanedanlığını kurdu. 1294’te ölümünden sonra, Moğolistan küçüldükçe imparatorluk sürekli bir düşüşe geçti. 1911’de Moğolistan, Çin’den bağımsızlığını ilan etti. 1924’te Dış Moğolistan, bir Sovyet uydu kenti olan Moğol Halk Cumhuriyeti oldu. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Güney Moğolistan, Çin’in İç Moğolistan Özerk Bölgesi oldu. 1990’da Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla Moğolistan, demokrasiye ve kapitalizme barışçıl bir geçiş yaptı. Bugün, İç Moğolistan Çin Halk Cumhuriyeti’nin kısıtlaması altında yaşarken, bağımsız Moğolistan Cumhuriyeti vatandaşları basın, konuşma ve din özgürlüğünden yararlanmaktadır. Modernizasyonun, altyapı inşasının ve teknolojinin Dış Moğolistan’da tanıtılması Ruslar tarafından gerçekleştirildi.
Ülkedeki okuryazarlık seviyesi düşük olduğundan, devlet okullarının Moğol dili yerine Rus Kiril alfabesini kullanmaları kararlaştırıldı. Sonuç olarak, klasik Moğol alfabesi bırakıldı. İç Moğolistan’da ise, eski Moğol alfabesi basitleştirilmiş Çince karakterlerle birlikte varlığına devam etti. Pekin, İç Moğolların geleneksel alfabelerini korumalarına izin vermelerinin, azınlık kültürünü koruma konusundaki bağlılıklarının bir kanıtı olduğunu iddia ediyor. Bu aynı zamanda, İç Moğolların Dış Moğollarla yazılı olarak iletişim kurmasını zorlaştırılması hedeflenmiştir. Diğer taraftan Rus ideolojisinin Moğolistan’dan Çin’e yayılmasını engellemek için stratejik bir hareket olabilir. Moğolların dil politikasına üzülmelerinin birçok nedeninden biri de İç Moğolistan’ın Moğol alfabesinin son kalesi haline gelmesidir.
Son protestolarla bağlantılı olmaksızın, Moğolistan hükümeti ülkenin yeniden 2025 yılına kadar Moğol alfabesine dönmek istediğini duyurdu.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, farklı etnik gruplardan oluşan bir ülkeyi yönetmek istemediğini açıkça belirtti. Sözleri İç Moğolistan’daki bir okulun duvarına boyanmıştı: ” Tüm etnik gruplar nar taneleri gibi sımsıkı sarılmalı.”
Pekin’in etnik azınlıklarla uğraşmak için belirttiği hedef, “ eritme potası ” teorisini kullanmaktır. İronik bir şekilde, bir ABD modelini izlediklerini iddia ediyorlar, bu sayede Çin’in etnik azınlıklarının tüm farklılıklarını silerek tüm ırkları Han Çinlisi yapacaklar. Ülkedeki en büyük ve en farklı etnik gruplardan üçü, Çin Komünist Partisi (ÇKP) tarafından dinlerine ve dillerine meydan okuyan Uygurlar, Tibetliler ve Moğollardır.
Yorumla