Bilim insanları, Tıva Cumhuriyeti’ndeki Por-Bacın kalesinin yapılma süresini tespit etti. Bunun için radyokarbon ve dendrokronoloji metotları ile “Miyake Olayı”nı göz önünde bulunduran yeni yöntem kullanıldı. İlgili makale Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlandı.
Por-Bacın, Tuva’nın güneyinde Moğolistan sınırlarına yakın yerde bulunan Tere-Hol nehrini kaplayan bir kaledir. Arkeologlar, kalenin VIII–IX. yüzyıllarda günümüz Moğolistan ile Güney Sibirya topraklarında hakimiyet kuran Uygur Kağanlığı’yla ilgili olduğunu ileri sürmektedirler.
Yapının inşaatı hakkındaki tartışmalar uzun yıllardır devam etmektedir. Ancak radyokarbon tarihlendirme yöntemi sayesinde kesin sonuca varma imkanı elde edilmiştir. Araştırmacılar, Por-Bacın’ın toprak duvarlarının temeline konan üç melez ağacı gövdesini incelediler.
Uygur Kağanlığı döneminde “Miyake Olayı” adı verilen bir dönem yaşanmıştır. 2012 yılında Fusa Miyake başkanlığındaki bir Japon heyeti, Japon melez ağaçlarının bir yıllık halklarının radyoaktif karbon-14 içeriğini tahlil ederken düzeyin 775 yılında ani artış gösterdiğini kaydetmiştir. Bilim insanlarına göre buna şiddetli güneş ışınları neden olmuştur. Daha sonraki araştırmalar da 775 yılına ait ağaçların bir yıllık halkalarındaki karbon-14 düzeyi artışının dünyanın başka bölgelerinde de gözlemlendiğini teyit etmiş, milattan sonraki ilk bin yılda buna benzer birkaç olayın yaşandığını tespit etmiştir.
Por-Bacın kalesini tarihlendirmek için Margo Koytems’in başkanlık ettiği Hollanda’nın Groningen Üniversitesi bilim insanları grubu, Miyake olaylarını göz önünde bulunduran yöntem kullandı. Araştırmacılar, Por-Bacınlı 20 kütük üzerine radyokarbon tahlili yaptı ve 775 yılının Miyake olayları belirtilerine işaret eden yüksek karbon-14 düzeyini ortaya çıkardı. Ardından ağaçların kesildiği zamanı tespit etmek için halkalar sayıldı. Böylece Por-Bacın kalesinin Tere-Hol kıyılarında bolca yetişen melez ağaçlarından, başka bir ifadeyle yerel malzemeden yapıldığı meydana çıkarıldı. Buna istinaden bilim insanları ağaçların özellikle inşaat için kesilip yaz boyunca kurutulduğu sonucuna vardılar.
Araştırmacılar göre Por-Bacın kalesi, Uygur Kağanı Bögü’nün saltanat sürdüğü 777 yılının yazında Mani tapınağı olarak inşa edilmiştir.
Yorumla