Son buzul çağının sonlarına doğru bir zaman diliminde taş uçlu mızraklarla silahlanmış bir grup insan, kuzeydoğu Sibirya’nın sert soğuğunda, bizon ve bol tüylü mamutlardan oluşan kurbanlarını alabildiğine çimenlik bir arazide takibe aldı. Yanlarında avlanma ve avları kampa taşıma konusunda oldukça istekli ve atalarından daha uysal olan kurt benzeri yaratıklar koşuyordu. Bunlar dünyanın ilk köpekleriydi. Onların torunları Amerika’da sayıları artan yerlilere eşlik ederken diğer taraftan da Avrasya’ya yayıldı. Böylece hem batıya hem doğuya aktı. Bu eski köpeklerden ve insanlardan alınan DNA verilerini birleştiren yeni bir çalışmanın senaryosudur.
Ulusal Bilim Akademisi Raporu’ndaki analizin amacı köpeklerin nerede ve ne zaman evcilleştirildiği konusunda yıllarca süren tartışmaları sonlandırmaktı. İlk etapta kurtların nasıl sadık arkadaşlara dönüştüğünü açıklayabilir. Kansas, Lawrence Üniversitesi’nde antropolojik genetikçi ve Amerika’daki ilk insanlar üzerine uzman olan Jennifer Raff, bu çalışmayı sevdiğini söyledi. Bulguları doğrulamak için ilk köpeklerden ve insanlardan daha fazla genoma ihtiyaç duyulacağını söyledi ve ekledi “Köpek hikayesi ile insan hikayesinin nasıl eşleştiğini görmek harika.”
Araştırma, biyolog Greger Larson’ın Oxford Üniversitesi’ndeki ofisinde evrimsel yerleşim yerleri üzerine başladı. Durham Üniversitesi’nde hayvankazıbilimci olan Angela Perri ile genetik ve arkeolojik kanıtların en az 10.000 yıldır yaşadıklarını öne sürdüğü Kuzey Amerika’daki ilk köpeklerin kökenleri ile ilgili bir köpek bilmecesi hakkında sohbet ediyordu: Güney Metodist Üniversitesi’nden arkeolog David Meltzer, köpeklerden ve insanlardan alınan antik DNA’yı karşılaştırma önerisiyle söz girdi. Perri, “Dave, insanların Sibirya’dan Kuzey Amerika’ya gittikten sonra nasıl ve ne zaman farklı gruplara ayrıldığından bahsetmeye başladı” diye anımsadı. “Dev bir beyaz tahtaya farklı yönleregiden oklar çizdik. Büyük bir karmaşaydı ama bu bize köpek evcilleştirme hikayesini anlattı. ”
Araştırmacılar, karalamalarını geliştirmek için bazıları 10.000 yıl öncesine dayanan, dünyanın her yerinden 200’den fazla köpeğin dizilenmiş mitokondriyal genomlarını analiz ettiler. Ekip, bu bilgilerin eski Kızılderili gruplarınınkilere ayna tuttuğunu ortaya çıkardı. Bu insanların hepsi Sibirya’da yaklaşık 21.000 yıl önce ortaya çıkan, bilim adamlarının ata Amerikalılar olarak adlandırdığı bir grubun torunlarıdır. Ekip, yaklaşık 16.000 yıl önce Amerika’ya gelen insanların yanlarında köpek getirmiş oldukları kanaatine vardı. (Eski Amerikan köpekleri ortadan kayboldu . Avrupalılar Amerika’ya geldiklerinde onların köpekleri kontrolü ele geçirmiş olabilir.) Ekip genetik geçmişin daha da derinlerine inince, A2b köpeklerinin yaklaşık 23.000 yıl önce Sibirya’da yaşayan bir köpek atasından geldiğini buldu. Ekip, bu köpeğin muhtemelen antik kuzey Sibiryalılar olarak bilinen bir genetik gruba ait insanlarla yaşadığını tahmin ediyor.
31.000 yıl önce ortaya çıkan, kuzeydoğu Sibirya’nın ılıman kesiminde binlerce yıl yaşayan grup sert iklimin uzak doğuya ve batıya hareket etmesine engel oldu ve bu vahayı günümüz köpeklerinin doğrudan atası olan gri kurtla paylaştı.
Meltzer, “Bu insanlar yerde muhtemelen kürkler üzerinde uyuyor, yakın zamanda öldürdüklerini ateşte pişiriyorlar ” dedi. “Aç bir etobursanız ve bir mamut barbekü kokusu alırsanız, ona bir göz atarsınız.”
Köpek evcilleştirmesinin önde gelen teorisi, boz kurtların yiyecek toplamak için insan kamp alanlarına yaklaştıklarını, en az ürkeklerin ise yüzlerce veya binlerce yıl boyunca bugün bildiğimiz nazik yavrulara dönüştüğünü savunur. İnsanlar her zaman yeni kurt topluluğu ile karşılaşacak kadar uzaklara giderse bu fikir işe yaramaz. Perri, ekibin bulguları doğruysa, her iki türün de Sibirya’da binlerce yıldır birbirlerine yakın olduğunu belirtti. Dahası, genetik kanıtlar, eski kuzey Sibiryalıların, Amerika’ya göç etmeden önce atalarının Yerli Amerikalılarla karıştığını gösteriyor. Eski köpek yetiştiricileri, batıda Avrasya’ya seyahat edenler de dahil olmak üzere diğer insan gruplarının yanı sıra Yerli Amerikalılarla hayvanları takas etmiş olabilirler.
Bu köpeklerin neden hem Avrupa’da hem de Kuzey Amerika’da yaklaşık 15.000 yıl önce ortaya çıktığını açıklayabilir; bu, daha önce bilim insanlarının köpeklerin birden fazla kez evcilleştirildiği yönünde spekülasyon yapmasına neden olan bir bilmecedir . Ekip, bunun yerine tüm köpeklerin 23.000 yaşındaki Sibirya yavrularından geldiğini iddia ediyor. Uzun zamandır köpeklerin Güneydoğu Asya’da evcilleştirildiğini savunan Stockholm’deki Kraliyet Teknoloji Enstitüsü’nde genetikçi olan Peter Savolainen bu konuda daha küçümseyici. Takımın Amerika kıtasına özel olduğunu iddia ettiği A2b işaretinin dünyanın başka yerlerinde de bulunduğunu söylüyor. ‘’Bu, tüm genetik analizi geçersiz kılıyor ve bu yeni çalışma köpek evcilleştirmesi hakkında “hiçbir şey söyleyemiyor”. Ancak Raff, Amerika’daki eski insanlar hakkında bildiği bütün bilgilere dayanarak araştırmanın temel hikayesinin “doğru olduğunu” söylüyor. Mitokondriyal DNA’nın bir hayvanın genomunun yalnızca küçük bir bölümünü temsil ettiğini belirtiyor. “Nükleer DNA olmadan resmin tamamını dolduramazsınız.” Aynı şey, köpekleri Amerika’nın uzak köşelerine kadar ulaştırmış olan Kızılderili atalar için de söylenebilir. Oklahoma Üniversitesi’nde antropoloji bölümünde doktora yapan ve Yerli Amerikalı bakış açılarını genomik araştırmalara dahil etmek için çalışan Navajo Nation üyesi Justin Lund, “Bu çalışma gerçekten net bir ilerlemeyi temsil ediyor” diyor. “Ancak bu anlatılar, Amerika kolonileşmeden önce mevcut olan bilgilerle birleştirilmezse asla tam anlamıyla tamamlanmış sayılmaz.”
Yorumla