Endüstri TEKNOLOJİ

MANPADS nedir?

Ukrayna-Rusya Savaşı savunma şirketlerinin ürettiği yeni silahların denendiği, reklamının yapıldığı ve silah satılması için bir fırsat haline geldi.

Ukrayna-Rusya savaşı sebebiyle adını sık duymaya başladığımız ve Rus uçaklarını düşürmeye başlayan Man-Portable Air Defence Systems (MANPADS) adı verilen füzeler, personel ile taşınabilir hava savunma sistemi anlamına geliyor.

MANPADS Ukrayna’daki savaşta beklenmedik şekilde önemli bir rol oynuyor. American Stinger füzelerinin tipik özelliği olan bu omuzdan ateşlemeli füzeler, yalnızca alçaktan uçan uçaklara karşı ve birkaç kilometre menzilde etkili oluyor. Ancak Rus hava operasyonlarını ciddi şekilde engelliyorlar. Şimdi Ukrayna ordusu, İngiltere tarafından sağlanan en son STARStreak füzelerini alıyor.

Rusya, savaşın başlangıcında Ukrayna’nın uzun menzilli, radar güdümlü S-300 karadan havaya füze ağını etkisiz hale getiremedi. Bazıları imha edilmiş olsa da, diğer S-300’ler çalışmaya devam ediyor ve Rus uçakları radardan kaçmak için alçak irtifalarda uçmak zorunda kalıyor. NATO helikopterleri, uzun menzilli, güdümlü füzeleri kullanabilirken, Rus saldırı helikopterleri güdümsüz füzeleri ateşleyebiliyor. Bu faktörlerin her ikisi de Rus uçaklarını MANPADS’in hedefi haline getiriyor.

1950’lerde ortaya çıkan MANPADS, jet motorlarının sıcak egzoz borularına girmek için kızılötesi arayıcıları kullanır. Bu nedenle, uçaklar ve helikopterler, daha parlak ve daha çekici ısı kaynaklarıyla bu tür füzelerin dikkatini dağıtmak için sahte fişekler ateşler. Üretilen ilk MANPAD’ler bir uçağa yalnızca arkadan kilitlenebilirdi. Bunlar, Almanya’nın eski Doğu Alman stoklarından Ukrayna’ya tedarik ettiği Sovyet döneminden kalma Strela’yı (veya NATO’nun dediği gibi SA-7’yi) içerir. Igla (veya SA-18) ve Stinger (1980’lerde geliştirildi) gibi daha modern füzeler, herhangi bir yönden bir uçağa ateşlenebilir. Ancak uzaklaşan bir uçağı menzil dışına çıkmadan yakalamak için yeterince hızlı olmayabilirler.

Stinger füzelerinin savaş alanındaki etkinliği tartışmalıdır. Stinger füzeleri reelde Afganistan’daki mücahitler tarafından Sovyetler Birliği’ne karşı kullanıldı. Afganistanlı mücahitlerin SSCB’ye karşı kullandığı Stinger füzelerinin %70 ile %20 arasında başarılı olduğuna dair raporlar yayınlanmıştır.

STARSreak füzeleri biraz farklı. Ukrayna ilkini Mart 2022 ortasında aldı. STARStreak, Ukrayna-Rusya Savaşı’nda ilk kez gerçek bir savaşta kullanılmış olacak. Silah 1980’lerde geliştirildi, ancak en son versiyonu olan STARStreak II ilk kez 2008’de kullanılmaya başladı. STARStreak, bir ısı avcısı değil, bir “ışın binicisi” olması açısından sıra dışıdır: operatör hedefi artı işaretlerinde tutar ve füze, bir lazer ışını tarafından yönlendirilir. Bir dezavantajı, operatörün hedefi takip etmek zorunda olmasıdır. Ancak bu, onu tuzaklara, karşı önlemlere ve kaçınmaya karşı bağışık hale getirir. Eğer görebiliyorsan, vurabilirsin.

STARStreak’in yapımcıları onu “yüksek hızlı füze” olarak adlandırıyor. Stinger’ın tek savaş başlığı yerine, STARStreak, her biri 900 gram ağırlığında üç tungsten dart taşıyor. Bunlar lazer yönlendirmesini takip ederek bir diziliş halinde yayılır ve isabet şansını arttırırlar. Dartlar helikopter zırhını delebilir ve delindikten sonra patlayabilir, bu da bir yüzey patlamasından çok daha fazla hasara neden olabilir.

Ukrayna’dan gelen raporlar, bir STARStreak’in bir Rus Mi-28 helikopterini düşürdüğünü gösteriyor. STARStreak füzeleri ve daha genel olarak MANPADS’ler, yeni jetlere veya diğer devletlerin doğrudan müdahalesine gerek kalmadan Ukrayna kuvvetlerinin Rus hava gücünü etkisiz hale getirmesine yardımcı olabilir.

Kaynak: The Economist

İdris Kılıçaslan

Gazi Üniversitesi Tarih Öğretmenliği-Lisans
Gazi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-Yüksek Lisans
Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi-Doktora

Yorumla

Yorum yazmak için buraya tıklayın...