Züleyha Muhammedova (1922-1984)
Türkmenistan İlimler Akademisi daimi üyesi, Felsefe Bilimleri doktoru. Mari ilinin Mülkyusuf kasabasında dünyaya geldi. Züleyha Yolöten ilçesinde yedi yıllık eğitimini I.S.Turgenov okulunda tamamladı. Okulu bitirip Aşkabat’ta A.M.Gorkiy Devlet Öğretmenler Enstitüsünde Dil ve Edebiyat Fakültesine başladı. Mezun olduktan sonra aynı enstitüde Edebiyat Odası müdürü olarak işe başladı.
1945 yılında ise SSBC’de yaşayan halkların dili ve grameri üzerine yüksek lisansa başladı. SSBC’nin ünlü haber muhabiri Türkolog N.K. Dmitriyev’in yöneticiliğinde yüksek lisansı bitirdi. 1948 yılında SSBC’nin Dil Bilimi Enstitüsü Alimler Birliğinde “Magtımgulu Divanının Astrabat El Yazmasının Dili “adlı yazısıyla üyeliğe layık görüldü.
1948-1949 yılları arasında Öğretmenlik İlimler Akademisinde Milli Okullar Enstitüsünde başkan olarak çalışmaya başladı. 1949 yılında hayatının sonuna kadar Türkmenistan’ın Magtımgulu ismindeki Dil ve Edebiyat Enstitüsünde şimdiki Türkmen Dili Bölümünün müdürlüğünü ve başkanlığını yaptı. 1951 yılının Haziran ayında devletin ilmi ve medeni hayatında büyük gelişmeler oldu.
SSBC İlimler Akademisi Türkmenistan SSBC İlimler Akademisi olarak değiştirildi. Z.B.Muhammedova o yıl SSBC’nin haberci muhbir üyeliğine seçildi. 1966-1973 yıllarında el yazmaları bölümünde müdürlük yaptı. Muhammedova 1973-1984 yıllarda arasında enstitüde Türkmen Dilinin Tarihi ve Diyalektleri bölümünde bölüm başkanlığını yürüttü. 1969 yılında Z.B.Muhammedova “10- 14 yy. Türkmen Dilinin Tarihi Hakkında Araştırmalar “(Arap dilinde yazılan felsefi eserler) gibi konularda makaleler hazırladı. Doktorasını almaya hak kazandı.
Onun yöneticiliğinde birçok genç felsefe bilimleri üyeliğine ve profesörlük derecesine yükseldi. Muhammedova seksenden çok bilimsel makalelerin yanı sıra “11-14 yy. Türkmen Dilinin Tarihi Konularının Araştırması” isimli eserinde yazarıdır. Onun makaleleri içerik açısından 4 bölüme ayrılıyor;
- Rus Klasik Edebiyatı; (A.S.Puşkin A.P.Çehov N.V.Gogol ) yapılan tercümeler hakkında.
- Türkmen Edebiyatı hakkında
- Türkmen Dilinin Konferansı (onomastika, halıcılık hakkında terimler, Türkmen Dilinin etimolojisi)
- Türkmen Dilinin Tarihi Hakkında Araştırmalar
Birçok makalesi ve kitabı yabancı dillerde yayınlandı. 1978 yılında Türk Kurumunun Üyesi oldu. Lenin ödülüne ve SSBC hizmet ödüllerine layık görüldü. Z Muhammedova 1984 yılında vefat etti.
Aktaran: Saffet Alp YILMAZ
Yorumla