Tarih boyunca bazı geleneklerimiz yozlaşmakta, bazıları ise kaybolmaktadır. Bu geleneklerden bir tanesi ise “sıra gecesi” geleneğidir. Aslında musiki, muhabbet ve edebiyat bütünü olarak ele alınan sıra gecesinin kökeni milli mücadele dönemine dayanmaktadır. Büyüklerimizin anlattıklarından yola çıkarak bu geleneğin başlangıcının danışma üzerine kurulu olduğunu söyleyebiliriz. Danışma meclisi fonksiyonu görevinde olan bu meclis, 1920’li yıllarda yurdun düşman işgaline karşı, planlar yapıldığı ortamdı. Binbaşı Ali Rıza Bey ve arkadaşları Müdafaa-i Hukuk Urfa şubesini işte bu sıra gecesi esnasında kurmuşlardır. Ve on iki arkadaş Urfa’yı düşman işgalinden kurtarmak için Kur’an’a el basarak yemin etmesiyle birlikte, Urfa için kurtuluş savaşı başlamıştır. 11 Nisan 1920 tarihinde yurdun Fransız işgalinden kurtulması ile beraber eğlence ve kutlamaya dönüşmüş ve günümüze kadar gelmiştir.
Genellikle kış gecelerinde, birbirine yakın yaş grubundaki gençlerin veya orta yaşlardaki arkadaş gruplarının, her hafta bir başka arkadaşın evinde olmak üzere, haftada bir akşam, belirli düzene göre sıra ile yaptıkları toplantılara denilmektedir. Sıra ile yapıldığı için bu adı almıştır.
Misafirler her hafta belli saatte konuk olacakları eve gitmektedirler. Misafirle geldikten sonra ikram, sohbet ve eğlence başlamaktadır. İkramlar kahve, çay, çiğköfte, tatlı şeklindedir. İlk olarak mırra ikram edilmektedir. Mırranın da kendine has geleneği vardır. Mırra içen fincanı yere indirdiği vakit, ya dağıtıcıyı evlendirecek ya da içine altın dolduracaktır. Mırra içildikten sonra çay, ondan sonra gecenin olmazsa olmazı çiğköfte faslına geçilir. Çiğköfte; dövülmüş kara et, ince bulgur, isot, domates salçası, karabiber, kuru ve taze soğan, maydanoz ve buz ile yoğrulur. Hemen arkasından tatlı ikramı başlar. Tatlı ise; kadayıf, şıllık, baklava, katmer ve sair şeklindedir.
Müzik; çay sırasında sesi güzel olan ile uzun hava eşliğinde başlar. Müzik faslı başladığında bilenler eşlik eder, bilmeyenler dinler. Kendileri çalar ve kendileri söyler.Genellikle gazel ve yöresel türküler okunur.
Sıra gecesinin esas amacı sohbettir. Aynı zamanda sağlık, eğitim, ekonomi, sanat, edebiyat, tarih, siyaset, dini konular, Şanlıurfa’nın sorunları, Türkiye ve dünya meseleleri gibi hemen her konu konuşulur, bu yönüyle bu geceler millî kültürümüzü yaşatan, eğiten ve öğreten bir halk mektebidir. Arkadaşlıkların dostluklara dönüştüğü, dayanışma ve yardımlaşmanın, hoş sohbetin, müziğin, edebiyatın harman olduğu gecelerdir.
KAYNAKÇA
Abuzer AKBIYIK, “Şanlıurfa Sıra Gecesi”, Şanlıurfa, 2006.
Hasan AÇANAL, “Urfa Tarihi” , Şurkav Yayınları, Şanlıurfa, 1977.
Sabri SABUNCU, “Şanlıurfa’da Sıra Gecesi”, Türk Yurdu Dergisi, 2021.
Yorumla