Çeviri: Ülkü OLCAY
İç kesimlerde bulunan Moğol şehri olan Tongliao’da okullar yeni akademik yıla Çince öğretmeye ve kendi dilleri olan Moğolca’nın öğretilmesinin durdurulmasına zorlanarak başladılar. Konuyla ilgili verilen bilgiye göre, yerel eğitim masası Moğol dili dışındaki tüm derslerin zorlama yoluyla Çince öğretilmesini şart koşuyor. Geçmişte Moğollar özgür bir şekilde ana dillerinde öğrenebiliyor ve öğretebiliyorken, Çin dil hegemonyası ve nihayetinde sindirmesi yoluyla Moğol dil alanını zorla küçültülüyor. Yaklaşık 1 milyon etnik Moğol, Kuzey Çin’de bir kale olan Tongliao’da yaşamaktadır.
Aşağıdaki makale Radyo Özgür Asya tarafından hazırlanmıştır.
Radyo Özgür Asya’nın verdiği bilgiye göre, Moğolistan’ın iç bölgelerinin kuzey kesiminde bulunan Çinli yetkililer, Eylül ayı itibariyle Tonliao’nun içinde ve çevresinde anadil eğitim ve öğretimi kaldırıyorlar.
Tangliao belediye eğitim bürosundan yetkililer son zamanlarda yargı yetkilerini kullanarak Moğol Orta Dereceli Eğitimi bitirmeye yönelik sözlü ihtarlarda bulunmaya başladılar. Moğolca eğitim veren bir lise öğretmeninin sosyal medya paylaşımına göre; şehirde bulunan Moğol Orta Dereceli Lise öğretmenleri son yapılan denetleme süresince eğitim masası yetkilileri tarafından uyarılmıştır.
Paylaşım; Eylül’den bu yana Matematik, Fizik, Kimya, Politik ve Fiziksel Eğitim derslerinin Çin resmi dili ile öğretileceğini bildirdi.
Daha önce bölgenin başkenti Hohhot’ta öğretmen olan Moğol bağımsızlık savunucusu Xinna bu değişiklikleri bölgede yaşayan sakinlerden de duyduğunu söyledi.
Xinna, Tongliao’da yerel eğitim masası Moğol dili dışında tüm derslerin Çince öğretilmesi gerektiğini söyledi.
‘’Onlara aynı zamanda yaptırımlarını denetlemeleri için yetkililere resmi yazı gönderildiğini duydum. ‘’ dedi. Moğolistan iç bölge yetkilileri Moğol Orta Eğitimi’nde daha önceden de teklif edildiği üzere Çin Orta Eğitimi’ne zorlanıyorlar.’’
Bölgedeki anadil eğitiminin şu anda bir kriz durumunda olduğunu söyledi.
Xinna ‘’Bu plana sıkı denetime rağmen çok sayıda Moğol’dan hala direniş duyuyorum ‘’ dedi.
Tongliao etnik sakinlerinden birinin Radyo Özgür Asya’ya söylediğine göre, benzer politika üniversite düzeyinde de yürütülmektedir.
Bölge sakinlerinden biri: ‘’Tongliao Ulusları Üniversitesi’nden liderlik programı yeni dönemde başlamak üzere, tarih ve politika derslerini Çince olarak öğretmeye başlayacaklar’’ dedi.
Bir sonraki adımın Kimya, Fizik, Tıp ve diğer Tabi Bilimlerin öğretiminin Çince olacağını söyledi.
Tangliao No.1 Lisesi’nden bir öğretmen bu hareketin Çin’in etnik Moğol nüfusunun anadil eğitimini yürürlükten kaldırmak için uygulanan çok yönlü bir planın parçası olduğunu söyledi.
Zalim Politikalar
Çin’in 5.8 milyondan fazla etnik Moğol halkı Moğolistan bağımsız ülkesine sınır olan bölgedeki zalim politikalardan uzun zamandır yakınmaktadırlar. Moğol çocuklar okul öncesi okul dönemleri boyunca anadillerini, el yazılarını ve akıcı alfabelerini öğrenme şansına son yıllarda olduğundan daha çok sahiplerdi.
Emektar Moğol eylemci Hada’nın yürüttüğü araştırmaya göre, New York merkezli İç Moğolistan İnsan Hakları ve Bilgi Edinme Merkezi, bölgesel başkent Hohhot’ta 210.000 etnik Moğol nüfusuna sadece 3000 Moğol Orta Düzey İlkokulunun hizmet verdiğini 2016 yılı raporunda belirtti.
Rapor tüm bölge genelinde yer alan Orta Düzeyli Moğol İlkokulları’nın 1980’lerden önce 110.000’e 2009’da ise 19.000’e düştüğünü söyledi. Ujimqin Sancağı bölgesinde eğitim yetkilileri tarafından gerçekleştirilen benzer planlar ebeveynlerin protestosunu takiben 2018’de rafa kaldırıldı.
Xinna, anadilin bir ulusun kültürünün çok önemli bir parçası olduğunu söyledi. ‘’Önce dil kaybolur, ardından kültür onu takip eder.’’ Moğolların büyük bölümü yönetim olarak Çin Komünist Partisini seçmekten vazgeçmediler çünkü bu parti Moğol Kültürüne saygı duyulması konusunda ısrar eden bir partiydi.
Xinna, 2020 yılı için, yüzde 80 akıcı konuşma ve okur yazarlığı başarmak amacıyla Çin dilinin ‘ güçlü tanıtımı’ diye adlandırılan, Moğol iç bölgesel hükumeti tarafından çıkarılmış bir çalışma planından bahsetti.
Sindirme Taktiği
Sürgün edilerek şuanda Almanya’da yaşayan Moğol bağımsızlık savunucu Xi Haiming, bu hareketin etnik azınlık gruplarını Komunist Parti ideolojisinde ve Çin kültürünün eyalet onaylı Han örneğine uygun olarak sindirmeyi amaçlayan uzun dönem stratejisinin bir parçası olduğunu söyledi.
Xi, ‘’ Bunu neden ilk olarak Tongliao’da uyguladılar? ‘’
Bunu aslında Shillingol Sancağında yapmak istediler ancak bu herkesin onayını almadı’’ dedi. Tongliao’nun yaklaşık 1 milyon insanın yaşadığı en geniş Moğol nüfusunun olduğu yer olduğunun söyledi.
‘’Bu etnik sindirmenin aşikar bir şeklidir.’’
Qiao Long tarafından Radyo Özgür Asya’nın Çin Servisine ve Wong Lokoto tarafından Güney Çin Dili Servisine rapor edilmiş, Luisetta Mudie tarafından basılmıştır.
Yorumla