TOPLUM

Kırgızistan, Afganistan’daki Pamir Kırgızları İçin Eylem Planı Başlattı

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır JAPAROV, Afganistan’ın Pamir bölgesindeki Kırgızları Kırgızistan’a taşıma planlarını açıkladı. Japarov, Alay ilçesine taşınan Pamir Kırgızlarıyla yaptığı görüşmede konuştu.

Cumhurbaşkanı, Pamir Kırgızları olarak da bilinen Afganistan’da yaşayan Kırgızların nesli tükenmek üzere olduğu ve buna izin veremeyeceklerini belirtti.

Cumhurbaşkanı Sadır JAPAROV, Pamir Kırgızlarını bu yılın sonuna kadar Kırgızistan’a tam olarak yerleştirme planlarını açıkladı. Bunu “kaybolan yurttaşları kurtarma hareketi” olarak nitelendirdi.

Japarov, “Zor yaşam koşulları nedeniyle, Kırgızlar Pamirlerde yok olmanın eşiğinde, göç eden Kırgızları yeniden yerleştirmeyi planlıyorum. İnşallah bunu en kısa sürede yapacağım, takipçisi olacağım. İhtiyaçlarını karşılayacağız ve en iyi koşulları yaratacağız” dedi. Ayrıca Afganistan’dan gelen Kırgızlara vatandaşlık verme sürecini hızlandırma sözü verdi.

Afganistan’dan Kırgızistan’a taşınan ve şu anda Bişkek’te bir üniversitede öğrencisi olan Turganbay ABDULVAHİDOĞLU, tüm Pamir Kırgızlarının Kırgızistan’da tek bir köye yerleştirilmesinin daha kolay olacağını düşünüyor. “Önceki Cumhurbaşkanlarından hiçbiri Pamir Kırgızlarının durumlarını sormadı. Sadyr JAPAROV, Kırgızistan’a göç eden Kırgızların evlerine gitti ve herkesin fikrini aldı. Çok sıcak karşılandılar. Cumhurbaşkanı, Pamir Kırgızlarına sahip çıkacağını olduğunu söyledi.”

Pamirlerdeki Kırgızlar, 2017’de tarihi anavatanlarına göç etmeye başladı. Geçen yıl Kırgız hükümeti, Oş eyaletinin Alay ilçesindeki Taldısuv köyüne 17 aileyi barındıran 11 ev inşa etti.

Afganistan’daki Kırgızların yaşamını inceleyen Akilay KARİMOVA, Kırgızistan’daki koşullara adapte etmek ve topluma entegre etmek için özel bir programa ihtiyaç olduğunu söylüyor; “Onları yeniden yerleştirmek sorun değil, Onları topluma dahil etmek bir sorun. Aynı millete mensup olmamız dışında neredeyse ortaklığımız azdır. Genel olarak farklıyız. Onlarla farklı bir yaşam tarzımız var. Onları bir kez devreye soktuğumuzda, bir program geliştirmemiz gerekiyor. ”

Afganistan’daki Kırgız milletvekili ve Afganistan Parlamentosu’nun eski üyesi rahmetli Turdakun Hacı Atabek oğlu Abduvahid TURDAKUN da 2017’de Kırgızistan’a gelerek Narın’da yaşadı. Tardakun, Pamir Kırgızlarını Kırgızistan’a taşımak yerine, orada onlara şartlar yaratmanın daha iyi olacağını söylüyor: “Herkesin getirilmesi gerektiği ifadesine katılmıyorum, bence Afganistan hükümeti ve Kırgız hükümeti müzakere edip Pamirlerde Kırgızlar için evler inşa edebilecekleri ve orada yardım sağlayabilecekleri özerk bir bölge yapabilseler daha iyi olur. ” Ona göre, Pamirlerdeki Kırgızların yaklaşık yüzde 70’i taşınmak istemeyebilir.

Pamir Kırgızları, 1575-1930 yılları arasında Pamirlere göç eden Kırgızların torunlarıdır. Koşulların zor olduğu, eğitim ve tıbbi bakımın kısıtlı olduğu Büyük ve Küçük Pamirlerde yaşıyorlar.

2019 yılı sonunda 50 kişilik 11 aile Alay ilçesine bağlı Sarımugul köyüne taşındı. 2017 yılında 50 aile Narın’a getirilerek yerleştirildi. Fakat bir grup Kırgız Afganistan’a döndü.

Bazı tahminlere göre Pamirlerdeki Kırgızların toplam sayısı 67.000 civarındadır. Bunlardan 65.000’i Tacikistan’da ve 2.000’i Afganistan’da yaşıyor.

Kaynak

Saffet Alp Yılmaz

Doktora Öğrencisi, Azerbaycan İlimler Akademisi, Baku / Azerbaycan. saffetalp@gmail.com

Yorumla

Yorum yazmak için buraya tıklayın...